Friday, February 16, 2024

Pathian hnen ata finna

Pathian Hnen Ata Finna
(Excerpt)
– Rema Chhakchhuak

Timothy Keller-a lehkhabu 'The Way of Wisdom' ka chhiar nawn apiang hian a thu ka duh lai ka lo chhinchhiah vete ka theihnghilh hnem zia ka hre chhuak ziah mai. Thufingte bu-ah hian zir tur ka va ngah em! Thufingte bu-a finna tia a sawi ber hi Hebrai-ah chuan 'hokma' tih a ni e, tiin Keller hian a sawifiah a. 'Hokma' awmzia chu, thutlukna siam tur i hmachhawn mekah khan eng ber nge thlan tur nia, eng kawng nge zawh tur tih chiang takin a inziak chiah lo va. Chutiang huna thlan tur dik thlanga, thutlukna dik siam theihna chu Pathian thuin finna hokma a tih chu a ni. He finna hi Pathian nena nitin lendunna leh Thlarau Thianghlim chenchilhna atanga neih theih a ni.

Thufingah hian Pathian thu chhiara zawm nghal tûr a va tam em! Mahse, Thufing chauh ni lovin, Pathian thu zawng zawng hi ringa, awiha, zawm nghal turin Pathianin min ti a ni zawk. Pathian thu kan chhiar dan, hriatthiam dan leh zawm dan hi fimkhur leh uluk taka Thlarau Thianghlim râwn chunga kan inenfiah fo hi a tul hle mai. Tunlaiah mi thenkhatin thil an sawi duh dan leh tawngkam ka hriat ve fo chu, "Bible-in chutichuan a sawi naa, mahse, tunlai huna kan kohhran tan chuan..." tih ang te, "Isua'n ringtute inpumkhat turin min tawngtai sak tak naa; mahse, anni ho nen hi chuan..." tih ang chi te a ni fo mai. Mihring thu nge Pathian thu kan zawm dawn tih inngaihtuah chian a tul a ni.

Johana bung 17-ah Isuan a zirtirte leh anmahni avanga nakina ringtu lo ni zel turte tana a dil sakna chu "pumkhat an nih theihnan, keimahni ang bawk hian," tih a ni a. He bungah hian 'pumkhat' tih hi Isuan vawi nga lai a sawi hman a ni. Tunlai huna Zoram kohhrante kalphung han en hian inpumkhat chu sawi loh, kohhran anga thawhho pawh hi a der pawhin kan titha peih meuh tawh lo niin a lang a. Kohhran pawl dang reng reng chu unau leh thawhpui anga en aiin el leh er berah kan nei ta zel mai a, a va pawi vawng vawng em! Brazilian Baptist Pastor Nilson Fanini-an, “Inthenhranna hi ramhnuai hnathawh bulpui ber a ni” (separation is the main work of the devil) a tihte kha rilruah a lo lang thar leh thin a ni.

Jeriko panna kawnga khualzin, suamhmangten an sawisak hrep, thi chhâwnga let reng khan Mizo hnam dinhmun hi min ngaihtuah tir fo thin a. Zofate hi heng suamhmang hrang hrang – hlemhletna, hur sualna, zu leh ruihhlo hrang hrang leh sualna tûr hrang hrangten min suam a, min nghaisaa, thichhawngin kan let reng a ni. Chu hnam tlusawp mek chu Sawlam pawl kohhranin a rawn hmu a, ‘Kan kohhran mi a ni em; nausen baptisma a chang em, dân chhûng lut a ni em?’ tiin a en chiang a; a nih loh avangin a kal san ta mai a. Khilam kohhran mite an lo kal leh a, ‘Hnim phûm a ni em, Kifa pawl nge Apolova pawl?’ tiin a rawn en ve leh a; an pawl mi a nih loh avangin a kal san ve leh ta mai ni hian a lang a. Zofate min thenhrangtu berah Krista zuitu inti kohhran te kan tang ta tlat mai thin niin a lang a, a pawi ka ti tak zet a ni. Isuan ringtute pumkhat ni tura min tawngtai sakna hi a hlawhchham a ni ta mai lo’m ni?

Kohhran chu kan hriat angin rinna avanga Abrahama thlah, a roluahtu leh Thuthlung Thar 'Israel mipui pungkhawm ho', Pathianin khawvel ata a kohchhuah, ringtu inpawlkhawmhote, Krista taksa hi kan ni a. Krista taksaa thil thleng, hmuhnawm ber chu Thlarau Thianghlim chenchilhnaa ringtute inpawlhona hi a ni awm e. Tirhkohte Thiltih 2:42-a ringtu hmasa, kohhranhote thukhat vuaa, an neih zawng zawng intawma an khawsak hova, a inpawlhona koinonia kha Sap tawnga fellowship an tih chu a ni a, awmze thuk tak a nei a ni.

Mizoram pawna Mizo tlêm zawk awmna khawpui thenkhatah a lo awm hmasaten Zofa zawng zawngte huap tura Pathian biakna tur an buatsaih te hi an awm ve neuh neuh hlawm a. Thlarau Thianghim tanpuiin rilru hmun khat pua inpawlhona neia hlim taka an awm thute kan hre ve thin a. Mahse, mahni pawl/denomination tana thahnem ngaihna zawnah a hran a hraia mahni pawl bil te te inkhawmna neih duhna avangin then hranin an awm ta fo mai a (Eng Nge I Zawn?, p. 33). Chutianga then hran hnuah chuan Mizoram lamah inpumkhatna duh ber niawm takin, 'Tha taka kan thawhho theihna turin Church Council i din ang u' tiin hma te chu an han la leh lawi a, lem hi kan chang peih viau hlawm niin a lang! “Kohhran danga lawite hi kohhran dik tak, keimahni kohhranah hian lo lawi vek se aw,” tih rilru pu ran theuhin kan in en leh hlawm tho thin niin a lang. Kan Lalpa kha tunah a tisain kan zingah awm ta se, ‘Rûl thlahte u!” min tih ve hial a rinawm a ni.

Thufingah chuan mifing chhinchhiahna chu midangte thurawn ngaih thlak theihna leh a dik leh tha lai zawm theihna hi a ni tih kan hmu a. Mizo hnam, kohhran leh khawtlang nasa taka nghawng thei thil kan ngaihtuaha kan rel dawn a nih chuan Pathian rawn chungin mipuite mar dek a, a zau thei ang ber ngaihdan leh thurawn lak hi thil tul leh tha tak a ni. Solomona fapa Rehoboama pawh khan upate thurawn a la lovin, a thian leh rualpuite thurawn tha lo tak mai a zawm a, lal ata paihthlak a ni. Thufingte 11:14-a "Kaihruaitu tha an awm loh chuan mite an tlu thîn a, remruat thiam an tam chuan an him thîn," tia Mizo Bible-a kan chhiar hi NIV lamah chuan 'for lack of guidance a nation falls, but victory is won through many advisers' tiin an dah thung a. 'Hnam tlukchhiatna hi inkaihhruaina tha awm loh vang a ni a; thurawn petu tam takte avangin hnehna a lo thleng thin' tihna pawh a ni thei awm e.

"Rilru âtna chu thil pangngai reng tih nawn tih nawn hnua rah dang daih a chhuah beiseina hi a ni" tih thu hi Albert Einstein-a sawi kha a ni awm e. Hun kal tawha thil thleng, mawi leh mawi lo thleng pawh hian kan Bible-ah tarlan a ni a. Chungte chu tunlai huna ringtute inzirna tur a ni. Thufing pakhat chuan, 'Mitinin thil tihsual palh an nei theuh mai, mi âte chauhvin an tisual nawn leh kher thin' a ti a. Otto von Bismarck-a chuan kawng tha leh zual a hria a, "Mi âte chauh hi mahni thil tihsual atangin an inzir thin a. Mi fing chuan mite thil tih sual atangin a lo inzir zawk thin," tiin a sawi ve thung.

Kohhran chanchin kan en letin, Pope Leo X-in kum 1517-a sual ngaihdamna lehkha a hralhtir chiamna (sale of indulgences) chhan bul pui ber kha Rome khawpuia St. Peter's Basilica biak in sak thatna tura sum tuakna a ni ber mai a. Chutianga sual ngaihdamna an hralh chiam avang chuan Martin Luther-an 95 Theses ziakin a lo dodal a, Protestant Kohhran a lo piang ta tih kan hriat hi. Kan ram hausakna phu lova kohhran biak in leh infrastructure tih changtlun kan tumnaah hian Mizo ringtute hian kohhran hmasate chet dan zir chiang ila; chhiatna kawng an zawh chu zawh ve lo turin i fimkhur ang u.

No comments:

Post a Comment

COMMENT RAWH

New Post

Ka duh a che Isu lyrics

Sual thim thuk tak ata zawn chhuah ka ni a. Chakna nei lo ka ni; Isu, min ṭanpui fo la. Min pawmin min kaiin min hruai zel ang che Ka duh a ...

Posts Lar deuhte