Kum hnih kal tawhah khan farm law pathum Parliament in a passed tawh sut ngiatin India ram chhunga neitu tam takin Delhi khawpui luh chhuaha nawrhna huaihawt an tum a, Sorkar lamin Delhi luh theihna kawngpui zawng zawng a dang a, khawvawt hnuaiah lo neitu tam tak an tangkhang a, buaina tam tak an tawk tih kha kan la hre awm e. Lo neitute nawrna avangin farm law pathumte kha Sorkar-in a sut (repealed) leh a ni.
Tun hnai hian India ram lo neitu lungawi lo - a bikin Punjab leh Haryana a mi te chuan Sorkar laka an lungawi lohna avangin thawm lian tak an rawn nei leh ta a, an lungawi lohna chu Delhi khawpuiah ngei lantir turin 'Delhi-ah kal rawh' ( Delhi chalo') tih thupui leh au hlaa hmangin hma an rawn la leh ta a. Punjab ațanga kal tum tam tak te chu Haryana ram ri-ah Police hoin an lo dang a. Lo neitu hnawh darhna atan police hian tear gas pawh an hmang nasa hle.
Lo neitu lungawi lo te nawrhna boruak hi a len chhoh zel avangin Sorkar chuan an thil phut te ching fel tur hian zalen leh inpawh taka inbiak arawt angin an thil phut te chu Thawhțanni (12/2/24) khan sawiho anih thu Union Agriculture Minister, Arjun Munda chuan a sawi. He an inbiaknaah hian lo neitu lamin an thil phut te an dinnghehpui tlat avangin inremna an nei thei lo a, heti chung hian Sorkar lam chu inbe leh turin an inhawng reng a ni, minister hian a ti.
Lo neitu lam thil phut leh Sorkar laka an beisei ber chu tih hlawhtlin a nih loh avangin chu thil chu an mutàn (deadlock) a la ni. Lo neitu pawl Samyukta Kisan Morcha (Non-Political) leh Kisan Mazdoor Morcha te sawi dan chuan farmer Union 200 zet te chuan Central Sorkar hnena an thil phut leh lungawi lohna lantir tur hian Delhi khawpuiah ngei an thil phut te tlangaupui turin inpangaw zial mup mup an tum a ni.
*Lo neitute thil phut chu le*
Farmer union te hian an thil phut chu MSP (Minimum Support Price) chu dan anga Sorkar laka an chanvo ( a legal guarantee for minimum support price on crops) ni turin an phut a ni. Kum 2020-21 ah pawh khan hetiang tho hian Farmer Union te hian MSP chungchangah hian Sorkar an lo nawr tawh a ni.
Hemi chungchang ngaihtuah tur committee hi July 2022 khan Sorkar hian a din a, he committee hian a tum chu, "awmze nei leh lang tlang zawka MS kalpui a ni". Central Sorkar sawi dan chuan he Committee a tel tur hian Farmers Union lian Samyukta Kisan Morcha hian an aiawh tur member an ruat lo a, hemi avang hian he committee hi a zuzi chho ta a ni.
Lo neitu pawl lam hian MSP hian thlai chi hrang 23 huam se tih an duh a. Hetiang a nih lai hian Sorkar erawh chuan MSP hian buh leh buh sanghar (paddy and wheat) chiah huamtir a duh a, thlai dang zawng te hi chu a hralhna man hniam leh sang thut thut thei reng a nih avangin thil harsa tak a ni tih chu a dinna a ni.
Farmer Union lam chuan MSP hi dan anga an chanvo ni turin ( legal guarantee) an phut a, thlai thar hralhna man ațanga MSP zat hi hauh sa awm (protected) tlat an duh a. Hei bakah hian MSP chhut chhuah dan ( MSP formula) - MS Swaminathan Commission Report 2006 anga kalpui ni rawh se tih chu an duh dan a ni. He report-in formula a siam dan chuan MSP chhut chhuahna senso 50% ni se tih a ni.
Hei hi Farmer Union te thil phut a nih rual rual kum 2020, 2021 laia Sorkar nawrna vanga thu buai siamsak te hlih vek an phut tel bawk a ni.
Sorkar laka an thil phut zingah hian lo neitute hnena pension pek ( pensions for farmers) te, lo neitu loan ngaihdam te, world trade organisation ațanga India inhnuhdawh te a tel a, hemi avang hian India chuan lo neitute hnena thlaia tana thil țul - man a tlawm zawka leitir nawrna a awm țhin a ni.
Lo neitu lungawi lo te țan fung chu nawrhna an huaihawt hmasak țum khan Sorkar-in thil tam tak a tiam a, heng a thu tiam hi a tak ram a chang a awm lo a, chumi chu ti hlawhtling turin Sorkar chu an la kar zel bawk a ni.
Source :
https://business.outlookindia.com
====14022024
Huna Kawlvawm
No comments:
Post a Comment
COMMENT RAWH