Wednesday, December 20, 2023

covid-19 a hluar leh deuh

Ramchhungah Covid - 19 hri leng JN. 1 kai an awm nual tak avangin State leh UT tin te fimkhur turin Union Health Secretary Sudhansh Pant chuan lehkha a thawn. Ramchhungah JN.1 hri kai hmasa ber Kerela a hmuhchhuah a nih thu tarlangin, State leh UT tin te chu fimkhur turin a chah a. Hritlang leh thawk lama harsatna neite thlithlai tura chahin, harsatna neite chu mi thiamte zawk te rawn tura thurawn pe turin a chah bawk.

thlai thar leina dah tih hi

THLAI THAR LEINA ₹110 crore DAH TIH HI. 

Sorkar tharin kan Thlaithar leina atan, budget ah ₹110crore a dah tih hi tunlai  thu lar pakhat ania, he sum hi sorkar kalta in SEDP family oriented atana a sum dah kha helam hawi hian a divert tihna anih hmel a...sorkar hmasa in SEDP families oriented atana sum adah kha, mi rethei mahnia dinhmun insiam theilo kut hnathawk te chanpual atana sum dah tho ani. 

Mipui thlai thar lei sakna budget head a dah tih lai hi, Plan leh Non plan kal hran lai kha chuan, thil tih mai harsa niin alanga, tunah chuan  sorkar laipui in budget kalphung 2017 atanga atih danglam tak atang hian  State sorkar in tul leh tha atih anga, sum hman theih anita a, chumi anih rual chuan sorkar hi sumdawng company anih miau loh avangin, buaithlak atam niin alang, engemaw, Business corporation nen a, in dawr tawnna kaltlanga Market dap sak, hi anih phung tur chu ani, mipui lama price support pek mai hi atih theih dan chu ani ber . 

Tuna Thlaithar 4items hralhna chungchang hi sorkar in mipui thar a leisak han tih hluai chi anilo a, Clover Organic Pvt ltd, nen agreement signed in market a dap sakna mai ani, Mnf sorkar ah khan Oil Palm hralhna kha sorkar in a dap saka, Godrej Agrovet ltd, nen agreement an signed a tunah pawh ala kal zel a, kha mi nen khan a kalphung chu a in ang reng ani, a rate that loh kumah awm fo dawna, sorkar in price support ape zel dawn  tihna ani ber, a rate tur ruahman lawk awm loin agreement hi sign niin sawi ania, buaithlak ala tam thei viau awm e, han sawi ropui  chiam tur a awm lem lo. Mipui kut hnathawka eizawngte chanpual tura sum dah kha, thlaithar leina price support pekna tur tihna mai ani. Bang chhak thiah a Bang thlang pin tih ang deuh tho ani. 

Hmarcha leh Sawhthing hi private sumdawnna a kal reng thil ania, Hmarcha phei chu hralhna hriat loh awm velo thil ania, a hralh tur lam hi kan tharchhuak tam lo ani ber zawk a, Sawhthing hi rate mumal tak neilo, engemaw kumah rinphak bakin ato a, engemaw kumah, hralhna awm leh lo ani ber a, kumin leh nikum lamah khan, rate sang takin hralh ania, sorkar buaipui vang ani hauh lo a, a rate chhiat kumah sorkar in price support ape thei zel anih chuan thil lawmawm tak ani ang.

Health care bill 40crore a release tih pawh hi sorkar hmasa ruahman fel sa vek ani, Session hnuhnung ber a Dr Thangte'an asawilawk vek thil kha sorkar tharah release anita tihna ani, ram sum dinhmun en mila kalpui ania, Health care tih changtlunna atan sorkar hmasa khan ADB atangin loan ₹1004crore lak turin atih fela, he thil hi a process chhung a rei zek a, an chingfel hman ta chiah lo niin alang. 90% India sorkar laipui rulh tur ani, 10% Mizoram state rulh tur ani thung, anihna tak ah chuan tanpuina ani.

Mizoram state budget atang ngawt chuan ram hmasawnna atana hmalakna lian tham neih a harsa a  project base a, Union budget an hnuh chhuah tam loh chuan tun sorkar hian hmasawnna thawh chiam dan a awm lo, Mnf sorkar kal ta kha hemi kawnga hmalakna ah chuan an chak viau... Tun sorkar hian hmalakna akal chak pui loh chuan sorkar hmasa kha atluk pha dawn lo tihna ani 

Tualthattu Dam chhung tang turin hrem

Kumin May ni 15 zing dar 5 vel khan Chhiahtlang atanga Bukpui luh hma kawngthlang metre 20 velah mipa ruang chhar a ni a, a hnuah ruang hi Pu Lalsangzuala kum 31, Aizawl Mission Vengthlang a ni tih finfiah a ni a. He tualthihna chungchang chhui chiang tur hian Serchhip SDPO, Pu Kaste Romalsawma kaihhruai Special Investigation Team din a ni. 

Special Investigation Team hian ngawrh taka thil an chhui zui hnuah Aizawl DEF nen tangdunin May ni 17 khan he pawikhawihnaa mawhphurtu-a puh Laldinthara kum 42, Khawruhlian Vengchung ni-a inchhal chu Aizawlah an man a, Police hmaa a inpuanna atangin  Laldinthara hian an inhnial buai avanga kut hi thlak niin a insawi a. Lalsangzuala hi a thah hnuah Maxicab hmangin Aizawl a pan nghal niin a sawi.  

Tualthatu Laldinthara hi IPC Section 302 hnuaiah tualthat thubuai siamsak a ni a, thubuai ngaihtuahtu Aizawl Judicial District-a Addl. Session Judge, Pi Ngursangzuali Sailo chuan, thuhretute thusawi leh finfiahna chi hrang hrang awmte a endikna atangin pawikhawihtu-a puh Laldinthara chu puh a nihnaah hian nimin khan thiam loh a chantir a. Vawiin 20 Dec khan hrem a nih dan tur puangin, Laldinthara chu hrehawm taka dam chhung lung in tang tur leh cheng sing 1 chawi turin a hrem a. A sum chawi tur hi a pe thei lo a nih chuan ni 90 dang a tan belh a ngai dawn a ni. 

Viksit Bharat Sankalp Yatra’ ni 3-na hman zui a ni

Mipui hamthat nana sorkar laipuiin ruahmanna a siam hrang hrang te a dawngtu tur te’n an hmelhriat chian theih nan te, dawng tura an inziah luh theih nan leh an dawng ngei em tih vil zui nana tun hnaia sorkar laipuiin ruahmanna a siam thar, a ngaih pawimawh em em ‘Viksit Bharat Sankalp Yatra’ (VBSY) chu Mizoramah a ni 3-na vawiin thleng khan uar taka kalpui a ni a, 
Aizawl district-a VBSY awareness campaign thawh thumna chu Sihphir, Sihphir Venghlun, Phulmawi, Tlungvel, Muallungthu leh Tachhip-ahte vawiin khan kalpui leh niin Inforamtion Education and Communication (IEC) van 3 tirh chhuah a ni.
 He awareness programah hian sawrkar laipui kalpui scheme hrang hrang mipuite hnenah hrilhhriat an ni a, IEC material te sem anih bakah IEC van hmangin scheme hrang hrang video mipui hmaah chhuah a ni bawk. 

He VBSY awareness program-ah hian India post te, Agriculture Department te, Health and Family Welfare Department te leh Food and Civil Supply Department ten sawrkar laipui scheme an kalpui PM-KISAN te, PMUY te leh Ayushman Bharat Yojana hnuaiah mi thahnem tak an ziaklut a, scheme chunchang leh hmathatna hrang hrang mipuite an hrilhfiah bawk a ni. 
Akashvani chuan sawrkar laipui scheme hrang hranga hamthatna dawngte a kawm a, AIRAizawl social media-ah en theiha dah a ni. Pi Hualzikpuii Lengpui khua chuan scheme hrang hrang a hlawkpui dan a sawi I lo ngaithla ang.


Viksit Bharat Sankalp Yatra hmalakna atana Prabhari a ruat Pi V. Hekali Zhimomi, sorkar laipui Ministry of Health & Family Welfare Addl. Secretary chuan vawiin khan MINECO-a Secretariat Conference Hall-ah he hmalakna in a kaihhnawih department hrang hrang hotute nen meeting a neihpui a.

Inhrilhhriatna ngawrh thei ang bera kalpui turin India state leh Union Territory tinah IEC Van tir in, hun tiam chhungin a outreach programme tha taka kalpui a nih tur thu a sawi a. A bik takin hmun kilkhawr zawk te ngai pawimawh turin leh, tribal mi te tana sawrkar laipuiin a ngaihpawimawh zual bik zinga tel - Eklavya Model Residential School enrolment tam zawk neih te, scholarship scheme te leh Van Dhan Vikas Kendra te chu inhrilhhriat tam tha a tih thu a sawi bawk.
Serchhip ah chuan Dist Prabhari Pu Prakash Chapekar, Dy. Secretary, New & Renewable Energy hovin vawiin khan Serchhip DC meeting hall-ah Viksit Bharat Sankalp Yatra chungchang meeting neih a ni a. He hun hi Serchhip DC Pu David Lalthantluanga’n a kaihruai a ni.

Viksit Bharat Sankalp Yatra kaltlang hian Sawrkar Laipuiin mipui mimir khawsak chawikanna leh hmasawnna scheme hrang hrang a siam te inzirtir leh inhrilhfiah a ni a. Serchhip District Prabhari Pu Prakash Chapekar-a chuan mipuiin an chhawr tangkai ngei tur scheme a inziahluh nachang hre lo ten he Yatra atang hian inziah luh nachang an lo hriat theih nana duan a ni, a ti. 

Central scheme kalpuitu department hrang hrang hotute chu an hmalakna te mipui hrilhfiah piah lamah an chetvelna thlalak leh data kimchang taka lakhawm turin a hrilh a. Yatra hi neih zawh a nih hnuah eng ang chiahin nge awmzia a neih tih leh mipuiin an chhawr tangkai dan te sawrkar laipui chuan a enzui leh dawn, tih a sawi a ni. 

Viksit Bharat Sankalp Yatra (VBSY) hi vawiin khan Lungsen RD block huam chhung Lungsen 1 leh 2 ah neih a ni a.

He hunah hian  Lalchhanhima APO, MGNRESA, Lungsen RD Block chuan VBSY chungchang sawifiahin, VBSY in a tum ber chu thingtlang kilkhawr ber thlenga mipuiten Prime Minister Programme hrang hrang te an lo hmelhriat a, hamthatna an dawn tur angte an dawn ngei theihna tura thil tul pawimawh te an hriat theihna tura buatsaih a ni tih a sawi a. Mipui ten he programme hi hlawkpui ngei tur leh mahni chanvo kan hriat tawk loh te zawh chhuah nachang kan hriat thar nan hmang ang u a ti. 

He hunah hian Lungsen Block Agriculture Officer F.Ramfangzauva pawhin PM Kissan tangkai tak a hman mek a nih thu leh a dawng tur dik tak ten an dawn zel theih nan chak taka hmalak mek a nih thu sawiin, Lungsen RD Block chu Aspirational Block a nih ang a, sawrkar laipuiin ruahmanna a kalpui scheme hrang hrangte chuan lo neitute bakah ham thatna dawng thei tur ten an dawn chu sawrkar laipui duh dan leh thil tum ber a ni a ti a, chutiang tur chuan nodal department te an in hawng reng a ni a ti bawk.

Chakma District Council hruaitu hluite jail tang dawn

Special Judge (Prevention of Corruption Act) Dr. HTC. Lalrinchhana'n sum eiruk thubuai a thiamloh a chantir mi 8, Chakma Autonomous District Council (CADC) hotu ni thin te chu kum 4 (li) theuh tang tur leh Rs. Nuai 2 theuh chawi turin a hrem.  

COURT THU REMNA KIMCHANG :
C.R. (PCA) No. 02 of 2022

Ref. ACB PS Case No. 3 of 2021 dated 14.04.2021 u/s 13 (2) r/w 13 (1)(a) of PC Act, 1988 with sections 409 r/w 120 B of IPC Special Judge Court in section 13 (2) r/w 13 (1) (a) of PC Act r/w 120 B of IPC leh section 409 r/w 120B of IPC anga thiam loh a lo chan tir tawh a hnuai a tarlan te hi Special Judge hian dt. 20/12/2023 hian hremna a pe a, chungte chu:-

(1) Pu Shanti Jiban Chakma S/o Mr. Ranga Chandra Chakma R/o Kamalanagar- IV, Lawngtlai District ( A- 2)

(2) Pu Hiranand Tongchangya S/o Mr. Kegera Tongchangya R/o Kamalanagar- II, Lawngtlai District (A-3)

(3) Pu Sanjeev Chakma S/o Mr. Sanda Kumar Chakma (L) R/o Kamalanagar- III, Lawngtlai District (A-4)

(4) Pi Kusum Lota Chakma D/o Mr. Rohan Muni Chakma R/o Kamalanagar- II, Lawngtlai District (A-5)

(5) Pu Onish Moy Chakma S/o Mr. Sohadhan Chakma R/o Kamalanagar- I, Lawngtlai District (A-6)

(6) Pu Buban Kumar Chakma S/o Mr. Bharat Mohan Chakma (L) R/o Kamalanagar- III, Lawngtlai District (A-7)

(7) Pu Mohan Chakma S/o Mr. Geyassure Chakma (L) R/o Kamalanagar- II, Lawngtlai District (A-8)

(8) Pu Anil Kanti Chakma S/o Mr. Mukta Nanda Chakma R/o Bajeisora, Lawngtlai District (A-9)

A hnuai a mi ang hian hremna hi pek an ni:-

(1) Section 13 (2) r/w 13 (1) (a) of PC Act r/w 120 B of IPC ang in kum (4) theuh lungin tan leh cheng nuai khat (Rs. Nuai 1) theuh an chawi anga, pawisa chawi tur hi an pek theih loh chuan kum khat theuh lungin tanin an tlak ang.

(2) Section 409 r/w 120B of IPC ang in kum (4) theuh lungin tan leh cheng nuai khat (Rs. Nuai 1) theuh an chawi anga, pawisa chawi tur hi an pek theih loh chuan kum khat theuh lungin tanin an tlak ang.

Hetih lai hian an lungin tan hun tur hi kalkawp (Concurrent) tur ni in, an pawisa chawi tur erawh chu kal kawp ve tur a ni lo thung. Tichuan, kum (4) theuh lungin tan leh cheng nuai hnih (Rs. Nuai 2) theuh an chawi anga, pawisa chawitur hi an pek theih loh chuan kum hnih theuh lungin tan in an tlak ang.

Nazi lo lian chho kha

German Nazi lo lian chho kha.
-Lalthlamuana Ralte Nov 6

Kum 1930 chhoah khan Germany a mihring cheng zat chu mtd 60 vel an ni a, Kohhran lian ber ber chu Lutheran kohhran te, Reformed kohhran te, United Church te an ni. Roman Catholic khan Hitler-a pawl Nazi party che firfiak zel leh lo lian chho zel kha an dodal nghal a. Protestant kohhran lamah pawh lo dodal tawk awm mahse thenkhat kha chuan  an lo tupuiin, an lo lawm viau thung. 

Kan hriat angin Indopui pakhatnaah khan Germany kha a chak lo zawk an ni a, an tuar na hle a, an lal thuneihna (German empire) a tawp a, mipui thuneihna sorkar 'Weimar republic' a lo piang ta. Sorkar hian harsatna tam tak a tawk zui a, mipuiin an duhkhawp lo tial tial bawk.

Mipui lungawi lohna inmun hi chhan hrang hrang a awm a. Indopui pakhatnain a sawp chhiat vang  te, Treaty of Versailles a Germany chan chhiat vang te, communist thuthlung lo darh zel vang te, leiba an ngah vang te, politics ngelngheh loh vang te, New York stock exchange tlachhia avanga Great Depression lo thleng ta avang te, leh thil dang dang vangte khan Weimar republic (sorkar) hi a tlahniam zel a ni.

Hitler-a hruai Nazi lo lian chho zel kha an thawm a na a. An kalphung firfiak tak mai te, anmahni sawiseltu an beih let chiam dan te, Judate an ngaih theih loh dan te khan chik taka lo thlirtu pastor leh kohhran hruaitu thenkhat ngaih a titha lo hle a, langsar taka dodal pawh an awm. 

Chutihlai chuan sorkar thlak duhna leh hruaitu chak tak duhna te, ram dang aia chungnun chakna thli tleh chuan protestant kohhran hruaitu tam tak a nuai tel ve a. Hitera leh Nazism kha tuipuitu tawk an tam hle a ni. An ram dinhmun en kha chuan a awm viau tho.

A nihna takah chuan Hitler-a khan German mipui hruai tur chuan kohhran an pawimawh tih kha a hria a, lem ang a der thiam viau reng a ni. Mipui hmaah kohhran chak leh nghet tak a awm tur thu te, Germany kalphung thar dinna tur atan kohhranin hum pawimawh tak a luah tur thu te a tiam a ni. 

Heng avang hian Kohhran hruaitu tam takin Hitler-a leh a pawlte an awn hle a, Hermann Gruner, (German Christians thupuangtu) phei chuan, "German mipui tan Hitlera hun a thleng dawn ta....National Socialism (Hitler-a party) hi Kristiante kalphung dik taka kal a ni," a ti hep mai a. 

German Pastor hmingthang, Nazi rorelna dodaltu langsar, Hitlera paihthlak tuma hmala hialtu, a hnu a Concentration camp-a an khaihlum tak Pastor Bonhoeffer kha chuan Nazi lo lian chho kha an kal dan a duh lo hle a. Hitlera (leh a thuihruaiho) sakawlh (monster) kha tuten emaw an vulh lian mek a ni tih a hre chiang thung.

Kum 1930 chho New York-a a awm laiin Germany-a a thian thenkhat chuan Nazi-ho kha an tan ru tlat tih a sawi a. "Nazi-ho hi Russia ram communist ang an ni lo ania, kohhran an bel viau. An tum ber chu Germany kalphung siamthat leh mipuite hnena an zahawmna pek leh hi a ni," tiin lehkha an thawn thu a sawi. 

Bonhoeffer chuan hetianga Nazi leh an zirtirna tuipuitute hi a dodal zel a. Mahse, kohhran hruaitute zingah pawh Germany thar, kalphung thar tuipui em emtu Ludwig Muller te ang chi kha an tam hle a. Thenkhat chuan an inkhawm laiin Nazi flag swastika chuang te kha an zar hial thin. Kohhran hruaitu zingah khan "Tu pawh he symbol (Nazi symbol swastika) duh lo leh sawisel chuan Germany a bei tihna a ni," lo ti pawh an awm. 

A tawi zawngin, Hitler-a leh a pawlte (Nazi) lo lian chho mek kha mipuiin an tuipui a, an ram dinhmunin a zir lo bawk a, Germany thar, kalphung thar thli kha a tleh na em em a. 

Chu thli tleh chuan mi thiam te, zirlai te, sorkar hnathawk te, Kohhran hruaitute chenin a hrut a..thenkhat chuan ngawi rengin an tuipui a, thenkhat chuan langsar takin an sawi lang a, an tlangaupui bawk. 

Mahse, thuneihna an han chang chiah a, kohhran an pawisa lo a, mipui an thunun a, sawisel thiang lo angah an inngai a...Judate tan vanpui a chim a, an chet rawva em avangin sawisel ngam pawh an vang pharh mai, indopui an chawk chhuak a, tun thleng a an hnam tana zahna tur an thlen ta a ni. 

Ram hrang hrang history-ah Kohhran leh mipuiten mi dik lo an lo vulh lian palh a, a hnuah harsatna an tawh tak sawi tur a awm fo...keini pawh hian mi tak tak, rintlak, dawt leh thutak sawi pawlh vel mai mai thin ni lo hruaitu tha, rinawm kan neih a ngai a ni. 

Presbyterian kohhranten  Khawvel Sunday School Ni kan hmang a, Tleirawl (Intermediate, Sacrament & Senior Depts.) lamin Dietrich Bonhoeffer chanchin hi an zir nghe nghe..He pa chanchin hi ka chhiar thin a, Kohhran hruaitute an huaisen a, ngaihtuahna fim tak an sen a ngai tih te ka ngaihtuah thin

Naupang inneih khapna dan ennawn rel

Council of Ministers hi vawiin 20 Dec. khan Chief Minister, Pu Lalduhoma hovin Chief Minister Office Cabinet Room-ah an thu khawm a, kum tling lo naupang inneih khapna dan siamthat rawtna, Draft Mizoram Prohibition of Child Marriage (Amendment) Rules, 2023 te, ramri chungchang ngaihtuahtu tur, Boundary Committee din rawtna te, Myanmar leh Bangladesh atanga raltlan Mizorama zirna chhunzawmte Education Certificate pek chhuah chungchang leh Aided School hnathawk thi leh pension-a chhuakte hamthatna dawn thin siamthat rawtna- The Mizoram Aided School Employees (Death cum Retirement Gratuity) Rules, 1990 chungchang te an ngaihtuah. 

Hei bakah hian, tun thla ni 13-a Council of Ministers thutkhawm hmasa ber neih tum-a an thurel Consultancy Firm rawih chungchang leh Work Order pek chhuah chungchang te an sawi zui a, Sorkar liam tain kumin September ni 27-a Council of Ministers thutkhawm an neih tum-a thurel Myanmar raltlante Biometric leh Biography lak  leh Bawm hnam te nihphung, an national verification zirchianna chungchangte an sawi ho bawk. 

Tuihu hip

TUIHU HIP (Steam Therapy)
Dr. C. Lalrampana

      Tunlaiin India SARS-CoV-2 hripui JN.1, sub-variant of Covid-19) India chhim lam leh China & US thlenga leng/vei hmuh chhuah tharleh a ni a; WHO leh IMC lam pawhin mipuite fimkhur turin a chahleh mek a ni. Hemi inenkawl nan hian tuihu hip (steam inhalation) hi  tangkai hlea ngaih a ni. General Practioners (GP) thlirna atang chuan-"tuihu hip hi inhliam palhna thlentu bãk tangkaina a awm loh bakah scientifice proof a awm lo" an tih avangin an duh tehchiam lova mahse, an hnual suat hran lêm lo. Damdawi in tam takah chuan damlo zai zawha enkawlna (Postoperative care) atan, an chuap tanpui nan an hmang tangkai fo thin. World Health Organization (WHO) emaw, Centre for Disease Control & Prevention (CDC) atangin tuihu hip hi covid-19 enkawl nan an sawi (suggest) tel lem lo.
          Italian researchers, Biochemistry & Pharmacology Laboratory, Meyer Children's University Hospital, Florencea-te ve thung chuan tuihu hip hi SARS-CoV-2 hripui vei inenkawl nan a tangkai hle tih 'the journal Life Sciences'-ah an chhuah a ni.
      Tin, American Lung Association pawhin -"tuihū hìp (steam inhalation/therapy) hi thãwk harsatna (respiratory symptoms) puitu tha tak a ni a, natna hrik (virus) erawh a that thei lo" an ti.
     Covid-19 hrik hi Ribonucleic acid (RNA)  a nih avang leh, a tuamtu kãwr (capsid & peri-capsid eñvelop) protein hi sahbawn phuan, alcohol leh lum (heat Temperatures) 56 °C-te hian minutes 15-30 chhunga a nihna a hloh (denature)-tir theih avangin tuihu hip hi a tha a, covid-19 (JN 1sub-variant) natna lang chhuak lo (asymptomatic) leh la nasa lutuk lo (paucisymptomatic) enkawlna pawimawh tak a ni thei. Hripui (virus) that thei lo mah se, sahbawn phuan & alcohol-te ang bawkiñ a nihna hloh (denature)-tir theitu a nih avangin inenkawlna hmanraw tangkai tak pakhat a ni tih hripui tum hnih ka vei chhung khan a taka hmanga hretu ka ni. Khatih lai khan tuilum hlirin ka inbual a; tuilum ka in thin bakah ka hrawk kharak (gargle) nan ka hmang reng a, tuktin zantin tuihū ka hip a, hnár ping, hnap tui leh khuh, hrawk thip, hrawk nã a tiziawm thin hle. Tuihū hip (steam inhalation) ka hman that avangin ka tha chhuakleh hma a; ka tangkaipui hle. 
     Damdawi hmang lova inenkawlna (Non-pharmaceutical interventions (NPIs) heng: 
*Hmai tuam (wearing masks)*
*Mipui hlata awm (social distancing)*
*Kut silfai ngun (regular handwashing),*
*Hand sanitizer* -te ang bawk hian tangkai taka hman theih a ni.
      Tuihū hip hi *hritlãng, Sinus, Ãwmna (Bronchitis),
Hnãr ping (nasal allergies), khuh, dang ro, thãwk harsa* etc. tihziaawm nan a tangkai hle tih hriat a pawimawh hle. 
    Amaherawhchu, tum khatah rei lutuk tih loh tur minute 10-15 chhung tih a tawk a, ni khatah vawi 2-3 thlengin tihzin zawk tur a ni. Tuihu hipna hmanrua siamsa (readymade-electric vaporizer leh mahni ina hmanraw neih sa chawhtawlh, dekchi, puan & inhrukpuan ilo hmanga tih theih a ni bawk a; intihkan palh a awlsam avangin fimkhur taka tih thin a him ber a ni.
      Heng bakah hian tui tangkaina hi a tam hle. Hripui vei mek tan leh hritlang awm hnawk, khuh thin tan tui lum, thingpuisen, green tea, phãn in tam a tha hle a. Tuktin zantin, a khat tawka tui luma hrawk kharak thin a tha hle bawk. Kan taksa hmun  ⅔  hi tui a ni. Mihring hriselna thuruk chu tui lum hmanga inenkawlna (steam therapy) uar sauh sauh hi a lo ni e.

       Tarlan tak ang khian tuihu hip hi JN.1 variant leh SARS COV-2 hripui vei inenkawl nan tha hle mah se zing uchuak tak leh tum khatah rei tak tak tiha hip kher loh hi a him ber tih hriat a tha hle. Damdawi ei hun leh ei rei zawng a awm thin angin tuihu hip pawh hi nitin a hun tak zelah tih thin hi tha bera ngaih a ni.

pawngsual tawk milarte

PAWNGSUAL (RAPE) TAWK TAWH MILAR (CELEBRITIES) HMEICHHE PALI (4) TE

1. DEMI MOORE : A film channa 'Ghost' hi mizo te zingah bik pawh hian la en lo an vang viau anga, Sam leh Molly te bakah mitthi thlarau ko chhuak theia inchhal Oda Mae-i te khan a ti hmuhnawm zual hle. Ghost film-a 'actress' Demi Moore hi kum 15 a nih laiin a nu remtihna in an in chhung ah ngei pawngsual a tawka, a pawngsual tu pa hian Demi Moore-i nu (mother) hnen ah $500 a pe bawk. Demi Moore-i nu hi zu ngawlvei a ni a, a fanu hi hralh a ni deuh ber mai. A pawngsualtu pa in Demi Moore a biak chhawn chhaih zui dan phei hi chu sawilan chi pawh nilo khawpa indiriamna ṭawngkam a ni. He thu hi ABC News interviewer Diane Sawyer in Demi Moore a kawmna ah a mah Demi Moore ngei hian a sawi chhuak. Demi Moore hian, "ka chhungril tak chuan ka nu khan min hralh chu ka ti chiah lova mahse a remtihna a ni" a ti a, a lehkhabu ziah Ni.24/Sept/2019 a tihchhuah 'Inside Out' ah pawh a chunga thilthleng kha 'pawngsual ngei a ni' (it was a raped) tiin a ziak nghe nghe.

2. LADY GAGA: A ni hi kum 19 mi a nih laia pawngsual tawk a ni a, a mah pawngsualtu erawh tun thlengin a la sawi duh lo thung. Gaga hian pawngsuala tawh hnu kum tam fe a zep hnu ah kum 2014 khan interview na ah a sawi chhuak ta a, a hnu ah Oprah Winfrey leh Prince Harry ten 'rilru hriselna' chungchang Apple TV+ series an siam 'The Me You Can’t See' ah kum 2021 khan a sawi chhuak leh bawk. 

He TV show/series ah hian Lady Gaga hian kum 19 mi a nih laiin music producer pakhatin a pawngsual thu leh nau a pai zui thu a sawi chhuak a, a raia vang hian hun rei fe studio ah an khung hran reng hnu ah a nu leh pa in ah an dah tawp thu a sawi bawk. He a thil tawn vang hian rilru lam ah leh taksa lam ah natna leh harsatna nasa tak tawkin post-traumatic stress disorder (PTSD) a nei hial a, reife a in enkawl nghe nghe a ni. Kum 2016 Oscar award ah khan pawngsual tawk tawh leh s*xual assault tawk tawh tho mi 52 te nen Diane Warren nena an hla 'Till it happens to you an perform nghe nghe kha. Lady Gaga hian a mah pawngsualtu hi hmachhawn leh a duh loh vanga puangzar duh lo niin a in sawi.

3. OPRAH WINFREY: A ni ve thung hi chu kum 9 mi a nih laia ṭangin a 'cousin' kum 19 miin a pawngsual ṭhin. Kum 14 a nih in a rai ta nge nge a, thlakim lova nau hringin rei vak lovah a fa hi a thi zui nghe nghe a ni. A naupan lai hian a cousin chauh ni lovin a chhungte dang (uncle) leh an chhungkaw ṭhiante zinga mi te pawhin an khawih fo ṭhin niin kum 1986 khan a TV show ah a sawi chhuak. Tin, kum 2021, May thla khan Prince Harry nen Apple TV+ series an siam 'The Me You Can’t See' ah pawngsual a tawh dan hi a sawi chhuak leh bawk. Oprah hian pawngsual a tawh hunlai khan pawngsual leh s*x awmzia a hriat loh bak ah naute hi khawia ṭanga lo chhuak nge a ni tih tak ngial pawh a la hriat loh thu mittui tla zawih zawihin a sawi nghe nghe a ni.


4. MADONNA: Kum 1978 khan Michigan aṭangin New York ah music luhchilh tumin $35 chauh neiin a pem a, kum 19 mi lek a la ni nghe nghe. Madonna hian 'The Howard Stern Show' ah a chanchin hi sawiin, New York-a a awm tirh hian phone hman a ngai si a, a mi hriat leh rinngam tak mipakhat te in ah an 'payphone' a hman saka, he phone neitu hian a lo pawngsual zui ta a ni. Police hnen ah a report loh chhan an zawhna chu Madonna hian mualpho a hlauh vangin Police hnen ah a thlen ngam lo niin he show ah hian a sawi bawk. Tin, New York a awmtirh lai vel tho hian zankhat chu lama zir haw mi pahnih in chemte a tin chungin inchung ler ah an pawngsual bak ah chemte hmanga an vaubeh hnu ah 'oral s*x' an tih luihtir tawh bawk.

Mahse, Madonna hi a rilru put hmang a'n dik leh mai mai a sin..heng a thiltawn te hi a hunlaiin rapthlak hle mahse a mah ti chaktu leh dam khawchhuak tura nawr kaltu an nih thu an kawmna 'show' ah hian a sawi hlauh thung.
Renga Hnamte

naupang khuaikhemtu hrem

Fast Tract Court, Kolasiba Judge R Vanlalena chuan nimin (19.12.2023) khan Kolasib District chhung khaw pakhata hmeichhe naupang kum 5 mi khuaikhemtu Lalhlimpuia (37) thiam loh a chantir.

Thudawn danin, Lalhlimpuia hian kum 2020 kum laihawl vel khan hmeichhe naupang hi a khuaikhem. Lalhlimpuia hian hmeichhe naupang hi awi mi turin a paw thin a, chumi hnuah a serh vel khawihin sawi chhuak lo turin naupang hi a vau thin a ni.

Thil thleng thin chu naupang hian a nu hnenah hrilh mah se, a nu chuan a ngawih bopui mai ṭhin a; a hnuah hmeichhe naupang nu laizáwnin hre ve lehin, Kawnpui Police Station-ah FIR a thehlut a, Kawnpui Police-te'n Lalhlimpuia chu an man ta a ni.

Police-te'n an chhui chiannaah Lalhlimpuia chuan hmeichhe naupang chu tum thum a khawih tih hmuh chhuah a ni a, medical examination report-ah pawh finfiah a ni.

Thubuaiah hian Kolasib Fast Tract Court chuan nimin khan a thutlukna tichhuak a, Lalhlimpuia chu kum 20 chhung táng tur leh Rs 5,000 chawi turin a hrem. Pawisa a chawi loh chuan thla khat dang a tan belh ang.

Friday, December 15, 2023

Sorkar hnuaia Board hrang hrang ti tawp

Mizoram sawkar thar chuan Vawiin 14th December 2023 khan  Order ti chhuakin sawrkar in renchemna kalpui mekah tul lo taka sum senna nia ngaih SEDP BOARD 15 zet leh a kaihhnawih a lak thawktu te chu  December 5, 2023 atanga hman turin a ti tawp.
 GOVERNMENT OF MIZORAM GENERAL ADMINISTRATION DEPARTMENT MIZORAM SECRETARIAT, MINECO, KHATLA
AIZAWL-796001 Room No. 134, First Floor, Main Building

        NOTIFICATION

Aizawl, the 14th December, 2023.

No. B. 12020/1/2019-GAD/212: In the interest of public service, the Governor of Mizoram is pleased to dissolve the following SEDP Boards. constituted vide No. B. 12020/1/2019-GAD dt. 07.02.2019 and dt 09.03.2020 with all subsequent amendments/notifications with effect from 05.12.2023.

List of Boards

1. Bamboo Link Road Board

2. Bamboo Development Board

3. Agriculture Development Board

4. Rubber & Allied Crops Development Board

5. Horticulture Development Board

6. Veterinary & Sericulture Board

7. Social Rehabilitation Board

8. Health & Family Welfare Board

9. Road & Infrastructure Development Board

10. Land Revenue & Survey Board

11. Manpower Development Board

12. Sports, Youth Affairs, ICT & Tourism Board 

13. Commerce & Industrial Development Board

14. Human Resources Development Board

15. Higher & Technical Education Board

Consequently, all the Co-terminus staff under SEDP Boards hereby stand terminated with effect from 05.12.2023.

Sd/- K. LALTHAWMMAWIA 
Commissioner & Secretary to the Govt of Mizoram General Administration Department

Memo No.B. 12020/1/2019-GAD/212 :Aizawl, the 14th December, 2023

(LALRINCHHANI RALTE)
Under Secretary to the Govt of Mizoram
General Administration Department.

council of minister meeting hnasa ber neih a ni.

 13h December, 2023 khan 9th Mizoram State Legislative Assembly Council of Ministers thutkhawm hmasa ber, Assembly Recess Room ah Chief Minister Pu Lalduhoma kaihhruaiin neih a ni a. An thu pawmte zingah heng te hi an tel: 

1. Sawrkarin ni 100 chhunga tihtur (100 days programme)a duante, a thawktu department te hnathawh dan viltu tur Monitoring Committee siam a ni a, GAD chu Nodal Department a ni. 

2. Sawrkar kum thar (2024-25) budget-ah thlai thar leina turin Crore 150 dah a ni ang.

3. Sawrkar kum thar budget (2024-25) ah Hand holding (Bana kaih) Policy atan Finance-ah budget dah a ni ang.

4. The Mizoram Right to Public Services Act, 2015 chu awmze neia kalpui turin department tinte hmalakna nei nghal (immediate action) tura tih an ni.

5. Dan lova Kuva ro phurh kual velna titawp turin a tulna apiangah hma lak nghal tur a ni.

6. Model Code of Conduct (MCC) nun hmaa work order tihchhuah tawh leh hnathawhna tur hmuna hna lo thawh tan tawh te chu an hnathawh lai chhunzawm phal sak an ni a. MCC nun tawh hnua hnathawh tante erawh chu stay an ni a; Work order nei/awm hmasa lova hna lo thawk tan te pawh stay an ni.

7. Fertilizers dealers, an license dik lo taka hmangtute license tihtawp sak tura hmalak a ni ang.

8. SEDP teacher te chu tun sawrkar kum kal mek (upto 31st March, 2024) thleng thawh chhunzawm tir remtih a ni a. Thla hnih chhungin thil pawimawh chin fel ngaite chin fel tur a ni. SEDP hnuaia Non-teaching staff te chu an hna tihtawp sak nghal an ni.

9. Resource Mobilization Department chu thiah/tih tawp (abolished) a ni.

10. Empanelment of Consultancy Firms te chungchang Council of Ministers thutkhawm leh hmasa berah pharh tur a ni.

11. Department zawng zawng te chu sawrkar laipui kal tlanga hna an thawh mekte a pending issues, projects and proposals an neih zawng zawng te sawifiahna lehkha (write up) December ni 19 hmaa Planning & Programme Implementation Department a thehlut vek tura tih an ni.

12. Sawrkar pisaa zu leh ruihhlo lam chi reng reng tih (consume) khap bur a ni a. Sawrkar pisa te hi venhimna mumal tak siam a, fai taka enkawl tur a ni. CCTV te hman theiha awmtir tur a ni.

13. Biometric Attendance System department tinah hman tur a ni a. Secretariat-ah a bul tan tur a ni.

14. Solar Panels department hrang hrangten an hman mek te chu tangkai lehzuala hman a nih theih nan Power & Electricity Department in a vil (maintain) ang.

15. Sawrkar hnathawkte mimal hna thawhtir (misuse of Govt. Servant) khap a ni.

16. Lengpui Airport chu Airport Authority of India hnena hlan turin hma lak a ni ang a. Chutiang bawkin Zoram Medical College (ZMC) pawh central sawrkar kuta hlan tura hmalak a ni ang.

Written by: K. Saitluanga, MIS, PIO to Chief Minister. Dated: 14th Dec 23 7:09 PM


Adviser to chief minister pali ruat an ni

Larsap Dr. Hari Babu Kambampati chuan Chief Minister adviser atan mi pali a ruat. Dt 14, dec khan sawrkar chuan thuchhuah siamin Chief Minister adviser turin MLA pali- Pu Lalmuanpuia Punte (Political), Pu TBC Lalvenchhunga ( Finance), Pu H. Ginzalala (Technical) leh Dr. Lorrain Lalpekhlua Chinzah (Health & Family Welfare & Agriculture) te ruat an nih thu tarlan a ni a. 

Heng Chief Minister Adviser te hi Minister of State rank an ni ang a, an hlawh neih sa bakah hamthatna pek belh a awm lo vang.

Assembly thlir letna

"BUAN A HMAA KHERH" TE THAWM A RING NA A "SUT A TI SE"

Vawin 14 dec, 2023. Assembly rorel inkhawm ka lo thlir ve a. Sawrkar thar hian hma em pawh a la lak hmain beih zui leh sawi zui a hlawh viau a. An hmalak tumdan an sawi aṭangin "mai angah' 'lo mai angah' tih thawm a ring hle a. Hmanni lawka sawrkarna chelhtu, vawina opposition lam ni ta ten beiseina te an han nei leh ang lawi a.
.
Hawh u, kan duh emaw duh lo emaw lam a ni lo. An sawrkar tawh. An hmalakna hi i thlir phawt ang u. An hmalak dan a lo ṭha lo a, mipui tan a ṭha lo a nih chuan kan sawisel ho dawn nia. Hma la phawt rawh se. A lo ṭha a nih chuan kan fak mai tur a lawm. 
.
A engahmah hma a lo chiauhiar nghal ngawt hi a ngaihtuah tawi thlak mah mah. Hachhek bialtuin nimin piah maia Speaker thar chungchang a sawi dan leh vawina a sawi dan lo hriat te kha a zahthlak. A sawisel tur duh thlak deuh ka ti. Ram hnuk a khawih lo.
.
Kalphung hlui sawichhuah fo mai kha ram tan a tha ber em aw. In experience tam tak kha chu mipui hian kan hne ve a nia. Chhuang vak duh suh u. Dampa bialtuin CM sawi awm tak a tih, Lunglei East bialtu thusawi te kha tunhma chuan an lo ti ṭhin a ni mahna. Mahse, CM berin ngai a ti lo a. House ah a sawi chhuak vek tawh. Minister khan a Dept chan te tih tur a sawi a ni mai. CM kha an Sakei hlauh ve kher tawh lo niah ka lo ngai hmiah mai.
.
Buan ahmaa lo kherh tuten an sawi rin riau. SEDP, MSSSB, Inthlan dawna School tam tak, buai nuaiha upgrade te pawh CM in a rawn chhang fel duak mai. SEDP sem leh tuma sum lo dah ngei hmanga Health Care sum chinfel a nih thu hriat te kha a nuam. Dik tak chuan kha thuah kher kher kha chuan MNF leh F lo pawh kan lawm tlangin ka ring. SEDP zirtirtu te dinhmun tur hriat te khan kalphung thar zia chu a ni ngei e. CM hmasa te nen chuan a dang daih. CM hmasa te zingah ka mitthlaa lo lang bik a la awm zui.
.
MSSSB chungchangin sawi a hlawh. Nimin maiah MZP ten "Kan zir chiang phawt ang" an tih te kha vawinah CM khan anni aiin a lo zir chiang hmasa daih tawh tih kan hria. MZP lam leh midang tan sawi tur a vang viau tawh ang.
.
Sap ṭawng in uar viau mai hi chu tum tlat chuan a lo tih loh theih tih Aizawl West-II bialtu thusawi aṭang khan a hriat. Loh theih loh chin tih loh kha chu Mizo ṭawng vekin a sawi. A sap ṭawng thiamzia chu kan lo hre ve e. Nl Baryli'n danglam ngam ve tura mipui leh sawrkar hnathawk te a sawmna te kha a va ropui em.
.
Nakum Budget Session hun tur sawn hlat a nih tur thu leh a chhan hriat te kha a va ropui em.  Mizoram hian a la hre ngai hauh lo nia. Lung te pawh a chhe rum rum a lawm le. Chutih ruala CM Bangla lamin sawisel a kai leh zauh kha chu mak ka ti. A hmain sawisep a lo awm tawh nen. Em em bawk chuan aw ka lo ti. Dist hrang hrang te Minister neih dan tih vel sawi te kha chu party worker mawl deuh sawi atan pawh ka sit. Ram hmangaihtu zia a ni lo, a zahthlak zawk.
.
Opposition leader kha a ṭang ulh nge aw ka tia. Hriat duh kha a ngah mah mah te ka lo tia. Sawrkar hmasa tih duh loh zawng zawng tih tir a tum ta mai emawni te ka tia. Education chungchang a sawi te khan ka lo ip chawih chawih. "I still know what you did in the last summer" tih film ka rilruah a lo lang zawk.
.
Speaker in a kaihruai ṭha hle. Ka chhuang hle mai.
.
Kei teh lul hian ngenna ka lo siam ve :-
1. Speaker khan thusawitu tur a koh khan an hming mai ni loin an bial hming sawi tel thei ta se.
2. Khawngaih takin "First timer/Junior/Senior tih kha ri tawh lo hram se. Mipuiin kan thlan te vek in ni.
3. Kum naupang zawk leh la tiṭhang lo zawk ten an lo tisual palh a nih pawhin House chhunga chawp leh chilha inzilh/hau/sawisel mai loin, in chawlhlawk lai ten in hrilh mai ta u la.
4. In muthlu lai hmuh a nuam lo. In mutthluk hmain va inthing harh ta mai zawk u la.
4. Kha House zahawm tak, mipui ṭhutnaa bawp khawkherh pawh phal lohna hmunah khan zahawm tak leh mawi takin, in che leh ṭawngkam tinreng uluk taka lantir tura inbuatsaih turin ka ngen a che u.

Dec 14, 2023
Madawnga Khiangte


https://www.facebook.com/groups/1547111345531105/permalink/3653860181522867/?mibextid=Nif5oz

epl hmeichhe referee hmasa ber

EPL A HMEICHHE  REFEREE HMASABER TUR "REBECCA WELCH"
Published from Blogger Prime Android App
.
Rebecca Welch,40 chu December 23 a   Fulham vs Burnley ah referee tur a ruat a ni a. An ruatna hi a tih hlawhtlin theih chuan EPL  a hmeichhe referee hmasaber a ni dawn
  
Source Mafela Mizo

Wednesday, December 13, 2023

Manchester united in UCL an mangṭha

Nizan 12 dec, 2023 Old Trafford-a inkhelah United hi Bayern lakah si khat faiin an tlawm a ni. Manchester United chu 2023/24 Champions League group stage-ah an tla fel ta.
Published from Blogger Prime Android App

United hi an group-ah an hniam ber avangin Europa League pawh an khel dawn lo, European inelna aṭangin an tla fel der! Pathumna dinhmin hauhtu Turkish club Galatasaray-in Europa League an khel zawm ang. 


England Lal Lal mawng tifaitu

ENGLAND LAL (KING) TE INTHIAR ZAWHA AN MAWNG TIFAITU GROOMS OF THE STOOL.

England lalber (King) te khan an inthiar zawha an mawng silfaitu tur an lo nei ṭhin a, heng mi te hi 'Grooms of the Stool' an ti. Lalber bul hnaiha khawsak renga ṭul vangin mi satliah tana thawh chi a ni lova lalber in a rinngam leh ṭhian anga a en theih te, an bula an êk bawrh bawrh ngamna an hmang ṭhin. A tlangpui in heng 'Grooms of the Stool' te hi te hi lal upa zinga la ṭhalai deuh leh lal upa min fa te (young noble men) an ni tlangpui ṭhin. England lalber bula khawsa thei nih kha chu inchhuanna tham niin he hna hi hna zahawm taka ngaih a ni thung.
Published from Blogger Prime Android App

England Lalber inthuamna, an thawmhnaw hak hi a khirh theih em avangin an inthiar dawn ah heng 'Grooms of the Stool' te hian an pui ṭhin a, lalber inthiar (ek lai) chu thleng (bowl), tui leh hrukpuan (towel) kengin an lo awmpui char char ṭhina, a ek kham ve leh a mawng chu an hruk sak/sil sak ṭhin. A bak ah an kalna a piang ah zuiin ek-in (a.k.a. stool) hi an kensak zel ṭhin a ni.

Hei bak ah hian lalber ei leh in tur te an endika, an bithliah sak bak ah lalber hriselna chungchang te pawh lalber doctor te an sawipui ṭhin a, lalber thawmhnaw hak tur, tlereuh inbel tur leh chaweina a hak tur (clothes, jewels, and tableware) te pawh an buaipui vek bawk a ni.

King Henry VIII, kum 38 zet England lalber (1509-1547) kha chuan a mawng ek thian tu (Grooms of the Stool) atan hian 'Knight' (Sir title nei ṭhiau) pali ngawta hmanga, a nupui paruk te ai mahin heng mi te hi a 'care' zawk mah niin an sawia, a hmeichhe mutpui tur ko tu (pimp) an ni bawk. Chung a 'Grooms of the Stool' te chu :- 
(1) Sir William Compton (1509-1526)
(2) Sir Henry Norris (1526–1536)
(3) Sir Thomas Heneage (1536–1546)
(4)  Sir Anthony Denny (1546–1547)

King Henry VIII hi luhlul leh 'pa' deuh mai a ni a, a nupui ṭhen tum chungchang ah Pope in rema tih loh vangin Churh of England hi Roman Catholic hnuaia ṭangin a kal hranpui a, Pope hnuaia awmṭhin Churh of England kha England lalber hnuai ah a dah ta hmak nghe nghe a ni.

England ah hian heng 'Grooms of the Stool' te hi kum 1455 (King Henry VI) aṭanga kum 1901 (Prince of Wales, Albert Edward) hunlai thleng khan an nei a, kum 450 chhung vel zet chu England lalber mawng silsaktu hi an awm a nih chu. 

Mahse, England lalnu ho te kha chuan hetiang hi an nei ve lem lova sawi niin Queen Elizabeth I khan 'Lady of the Bedchamber' ti a kovin a mah cheitu leh a sam enkawl thlengin a tih tir thung. Queen Anne thung kha chuan a ṭhian ṭha tak Lady Sarah Churchill khan a buaipui ve thung a ni.
Renga hnamte

india Parliament ah Criminal bill pu lut

Sawrkar laipui chuan Pariamentary Standing Committee rawtna zuilzuiin  Criminal Bill pathum Parliament ah a pu lut dawn. 

Heng bill pathum- Bharatiya Sakshya Bill -2023, Bharatiya Nyaya Sanhita  Bill- 2023, leh  Bharatiya Nagarik Suraksha Sanhita  Bill- 2023 te hi British hunlaia dan lo siam tawhte thlak turin kumin August thla khan house ah put luh a ni a. Union Parliamentart Affairs Minister Pralhad Joshi chuan Standing Committee in heng bill pathumah hian rawtna thar engemawzat a siam belh a ti a. August thlaa lo putluh tawh chu hnukdawkin bill thar hlak pulut leh turin rawtna a siam a ti a. Heng bill te hi vawiin khan house ah putluh a ni ta a. Indian Penal COde 1860, Criminal Procedure Act,1898 leh Indian Evidence Act, 1872 te a thlak dawn a ni a ti.

MLA tharten inhlanna nei

12th December, 2023 chawhma dar 10:30 khan 9th Mizoram Legislative Assembly thutkhawm vawikhatna tan a ni a. Thutkhawm vawikhatna tan a nih hma chiah, chawhma dar 10:00 khan Assembly Conference Hall-ah MLA tharte pual inhlanna hun hman a ni.

9th Mizoram Legislative Assembly thutkhawm hmasak ber puala inhlanna hun hman hi Parliamentary Affairs Minister Pu Vanlalhlana, Aizawl North- I Assembly Constituency bialtu MLA chuan a kaihruai a. Synod Moderator Rev. R.Vanlalnghaka'n hunserh hmangin MLA tharte hlanna a nei a. Hemi hnu hian 9th Legislative Assembly thutkhawm hmasa ber chu tan a ni.

CM Pu Lalduhoman Pu Ch Chhunga nupui a tlawh

12th December, 2023 khan Chief Minister Pu Lalduhoma leh a nupui Pi Liansailovi te chuan Mizoram Chief Minister hmasa ber Pu Ch. Chhunga nupui Pi Rothangi chu a chenna in, Saron vengah a tlawh.

Pu Lalduhoma te nupa hian duhsakna chibai bukin pangpar an hlan a. Pi Rothangi pawhin sawrkar tluang taka kaihhruai theih nan duhsakna hlanin a lawmpui thu a lo hrilh a, Bungalow-a an luh hunah la tlawh ve ngei a tum thu a sawi a ni.

Pu Ch. Chhunga, UT sawrkara kum 1972 a Chief Minister a nih khan Pu Lalduhoma hi a Private Secretary ni turin a ruat a, chuta tang chuan vawiin thlengin inpawh takin an awm zui ta a ni.

Pi Rothangi hi tunah kum 99 mi a ni mek a, a taksa hriselna pawh a la tha viau niin a insawi. Pu Ch. Chhunga nen hian kum 1948 ah an inneia, fa sawm leh pakhat neiin tunah hian an fate pariat an la dam a ni. Tu 41 leh tuchhuan 58 a nei mek. Pi Rothangi hi a naupang lai pawhin a fel hle a, St. Mary's School, Shillong-a High School a zir lai pawhin zirlai naupang sang chuang zingah naupang fel berah thlan a lo ni tawh a ni. Chief Minister in a tlawh lai hian a tu leh faten an tawiawm a ni.
Source DIPR

Ambulance call na tur

Sorkar kum kal mekah April - October 2023 thleng khan National Ambulance Service (NAS) ambulance hmangin Mizoramah damlo 1,656 phurh an ni tawh a. He service hi mipui tan a ṭangkai hle. 

Ambulance service ( NAS ) hmang hian nu, nau nei turte leh nausên kum khat la tling lote an in leh sorkar damdawi-in inkarah a thlàwnin phurh theih a ni a; A mamawhte chuan  call centre phone number 102 call/dial tur a ni. He call hi a  man chawi a ngai lo a, eng lai pawhin chhángtu tur an awm reng a ni.

MNF tih ngam loh ZPM in kuhva tawlhruk do dawn

Home Minister Pu K.Sapdanga chuan Burma kuhva ro chu" A che tawh tur a ni lo" tiin amah kawm tute Hachhek Kuhva ching Association  a hrilh a ni awm e. Home Minister hian Zamuang  Police Check Gate ah Duty uluk taka in dah leh nghal turin, Mamit SP a hrilh nghal a ni.

Tunkar hian Home Minister hian Champhai lam a tlawh dawn a, a kar leh lamah Zamuang lam a tlawh dawn nia a sawi a ni.

Burma kuhva ro kan tih hi Indonesia kuhva a ni a. Indonesian port atangin Yagoon port a rawn lut a, Heta tang hian Moreh Manipur leh Tiau Mizoram lam an rawn pan pui ta thin a ni.India sawrkar hian kuhva bik ah hian GST 110 % a la a.  He mi awmzia chu india sawrkar hian  FTA a signed pui loh ram atanga Kuhva lak luh hi a khap tlat a ni.

Hetihlai hian,Cachar police lam chuan kuhva hi an man deuh reng a,  Mi thenkhat sawi dan ( unconfirmed report) chuan Assam lam BJP minister te pawh,Kuhva ah hian an in rawlh nia sawi a ni. Mizoram sawrkar thar hian kuhva an do tak tak dawn a nih chuan,Vairengte godown te, Vairengte chheh vel atanga Assam lam an luh pui Dante pawh an zir uluk chhoh hle a ngai dawn a ni.

Hetianga Home Minister Pu K.Sapdanga kuhva do beihpui thlak a tum hi a Huaisen thlak hle mai a. Mizoram Chief Minister Pu Lalduhawma leh a thawhpuite tawiawmna solid support pawh a mamawh dawn hle ni in lang.Mizoram sawrkar thar hian, Engtin nge Kuhva smuggler ten Police check point an pelh dan / paltlang theih dan leh an inkungkaih dan pawh an zir chian hle a ngai dawn a ni.

Hetiang Home minister Huaisen leh a thiltih tawh tum bur thin kan nei hi Mizoram sawrkar Hotupa Pu Lalduhawm CM leh Zoram mipuite tan pawh a thlamuan thlak awm dawn khawp mai.Mahse Kuhva ro ah hi chuan,Nasa taka dodalna pawh a rawn chhuah ngei a rinawm hle mai.
Source - Gilbert Ralte

Sunday, October 1, 2023

Lal Isua Ṭhian Duhawm Ka Neih Hnu hian

KHB. 523 
Lal Isua, ṭhian duhawm ka neih hnu hian.

1. Lal Isua, ṭhian duhawm ka neih hnu hian,
Kawngka zim lam ka zawh ṭan a lo ni;
Ka dorol sualna chhum a lo lang a,
Mahse, aw hnehna chu ka ta a ni.

(Hring nun a ral hunin)
Lal Isua hmel ka hmu ang a,
Thihna fate tlantu chu;
He khawvel hi bo mah sela,
Lal Isua ka nei tawh si.

2. Ka tih ṭhinte ka tih a rem tawh lo,
Ka tih ngai lohte tih a ṭul zawk a;
Thinlunga Lal atan ka lo thlang ta,
A duhzawng anga awm atan min duh.

3. Engah nge ka rilru a buai ṭhin le?
He khawvel thilte vang a lo ni e;
Lal Isuan sualna zawng a hneh zo ta,
Lal Isua hming chu fakin awm rawh se.
🎼🎼🎼

T. Româma b. 1953

Thursday, July 6, 2023

Meitei helte hi mizoram paltlangtir loh a ṭha

MANIPUR MEITEI HELHO TE HI MIZORAM PALTLANG TIR A HIM TA L0
By Huna Kawlvawm

Mizoram state ralmuang tak leh a mi chengte ngei pawh zalen taka kan insulpel suau suau lai hian, Manipur Meiteiho chuan Manipur Tlangrama Mizo hnahthlakte suat mang vek tumin an che rawva sawt hle a.

Mizoram chhunga Meitei Hnam kan kawlhote leh an mikhual Meiteiho te che vel, Mizoram paltlanga Meitei veivak te hi Mizote hian kan thlithlai a hun ta hle mai. Myanmar Sipai sualho te han tanpuitute an ni bawk. An Meitei nihna Identity Card neih ringawt pawm loh tur. Mizorama mahni Vengchhung mite hriat chian Meitei mi ni lo tawh phawt chu fimkhur hle a ngai.

Myanmar rama Meitei helho thahnem tak chambang mek te khi, Myanmar Sipai misualho han tanpuitu te an ni a, Manipur Tlangram Mizo hnahthlak ho thah chimih vek tumtute an ni a. Manipur Phaizawl (Imphal Valley)-a luh dan kawng an dap ru nasa hle tih hi Mizo mipui ten kan hriat a ngai. Meiteiho hi Tamu @Myanmar to Moreh @Manipur lam atangin an lut thei tawh si lova.
Mizorama Meitei thlamuang taka cheng sate ni si lo, Myanmar lama Meitei helho khawsa mek ten, civil mi zingah, Mizoram paltlanga @ Assam, Cachar Jeribam Road zawhin, Imphal Phaizawl an lut thei tlat mai hi ngaihtuah a tul hle!

Mizoram tanchhana Meitei firfiak lut chhuakte hi kan man vat zel loh chuan Manipur Mizo Hnahthlakte suat mang vek tuma an khawpui Imphal pan tur an ni.
Mizoram Police Check Gate zawng zawng ten, “Zawhte hmaah Sazu an tlan tlang ngai lo” ang hian, Manipur Meitei Firfiak te chu Mizoram chhung paltlang tir loh hi Manipur Mizo Hnahthlakte kan puihna a ni e.

New Post

Ka duh a che Isu lyrics

Sual thim thuk tak ata zawn chhuah ka ni a. Chakna nei lo ka ni; Isu, min ṭanpui fo la. Min pawmin min kaiin min hruai zel ang che Ka duh a ...

Posts Lar deuhte