Saturday, November 30, 2019

Mizo kohhran hruaituten CAB duhlo

MPCC/Media/PR-2019/62 Dated : Aizawl the 29th November, 2019

PRESS RELEASE

Mizoram Pradesh Congress Committee (MPCC) chuan vawiin November 29, 2019 hian Vanapa Hall kawtah BJP kaihhruai sorkarin kaltlangpui a tum mek Citizenship Amendment Bill, 2019 dodalna hun a buatsaih a. MPCC hruaitute bakah NGO hrang hrang hruaituten thu an sawi.

He hun hi Pu Zodintluanga, MPCC Treasurer-in a kaihruai a, Rev. Lallawmthanga’n Mizoram Kohhran Hruaitu Committee (MKHC) hmingin hunserh a hmang a, Pu Joseph Lalhimpuia, Secretary, MPCC-in report a pe bawk. Thusawitu Pu John Siamkunga, Ex MLA, Gen. Secretary, MPCC chuan, “Indian Citizenship Act, 1955 hi a tha tawk a; kan ram, sakhaw hrang hrang, hnam hrang hrang kan him thin a ni. Vawi 4 lai (1986, 1992, 2003, 2005) siamthat a  ni tawh chungin, a tha zawnga siamthat thin a nih avangin ram mipuite dodal a hlawh ngai lo. Tuna an siamthat tum danah hi chuan kan chhehvel a sakhaw hrang hrang zuitu tam tak awmte hi tihduhdah an nih chuan a lo lut apiang khua leh tuia kan pawm a ngai dawn a. Hei hi India ram mipuite, a bikin North East mipuiten kan himna tur a ni lo tih kan hria a, nasa takin kan dodal a. Heti chunga kaltlangpui an tum lui tlat hi hmangaihna vang a ni thei lo a ni. An kaltlangpui duh a nih pawhin Mizoram hi hrut tel ve suh se” a ti a. Tin, Pu Lal Thanhawla pawhin he dan siamthat tumna hi na takin a dodal tih sawiin, “Mizoram Chief Minister Pu Lal Thanhawla khan nasa takin a dodal a. July 31, 2017 daih tawh khan Union Minister for Law & Justice  hnenah lehkha thawnin, CAB 2016 kaltlangpui tum mek chu NE India tan a him loh avangin pass a nih hmain Mizoram sorkar leh NGO-te rawn ve rawh se a ti a. Hetiang thu tho hi ziakin Joint Parliamentary Committee on CAB Chairperson, Dr. Satyapal Singh hnenah Aug.11, 2017 khan a thlen bawk” a ti.

MSU Gen Hqrs Vice President J. Lalmuanzuala pawhin thu sawiin, CAB dodal nan NGO-in theihtawp an chhuah tih a sawi a, “Political Party-te pawhin kil hrang hrangah theihtawp an chhuah a. Tunah hian kan huanah Saichal a lo lut a, mu puia kan kah let a ngai a ni. CAB dodal turin, Mizoram leh hnam a dinchhuah nan Mizoram mipuite i tangrual ang u” a ti.

Pu Peter Chhangte, MZP Gen Hqrs Vice President pawhin thu a sawi a, “MZP chu CAB duhlohna lantirna reng rengah tel zel kan tum a, hmalak zel kan tum. CAB that lohna te, kan ram leh hnam tana a him lohnate hi kan hrechiang vek tawh a, Mizoram sorkar hian a tih tur a tih ve a ngai a ni” a  ti.

North East Forum for Indigenous People aiawha thusawitu Pu Lalruatliana Sailo chuan, “Central sorkar leh North East state hrang hrangten inremna an lo ziah tawhte chuan CAB dan tha lo, dan sakei lo kal mek hi an dal thei lo a, chuvangin, na taka kan dodal a ngai. Political party lian pahnih Congress leh MNF hian na takin dodal rawh u” a ti.
Thusawitu dang prominent citizen Pu Lalrozara chuan Parliament a dan siamthat tumna, national Party Congress Party-in a dodal chu a tih awm tak nia a hriat thu a sawi a. “Khawvela eng ram mahin economic harsatna avangin mikhual an nei thei tawh lo. Modi-a kaihhruai India ram economy dinhmun nasa taka tlahniam mek, GDP nasa taka tlahniam mek lehnghal tan phei chuan a tih a tih chi a ni lo” a ti a. “Vawiina Congress flag hnuaia CAB kan dodalna hi party pakhat tih ringawt a ni lo, Mizoram tana him lo dan dodalna a ni. Tunah hian Mizoram boruak Delhi lama hralh lam a ni lo, Delhi boruak chhia hi nasa takin kan lo dodal tur zawk a ni” a ti a. Mizoram MP-te lakah pawh beiseina sang tak a neih thu a sawi bawk.

He hunah hian CAB duh lohna resolution lungrual taka pass a ni a, resolution hi MPCC chhuan Governor hnenah an thehlut nghal a ni.

Resolution :

1. BJP kaihhruai Central sorkarin India Parliament-a pass a tum, Citizenship Amendment Bill, 2019  hi sakhaw inthliarna (religious discrimination) hmanga India khua leh tui nihna pek theihna tur a nih avangin sakhaw zalenna (secularism) a palzut dawn a, chuvangin Citizenship Amendment Bill hi BJP sorkar hian hnuk kir rawh se.

2. Citizenship Amendment Bill, 2019 hi dan bawhchhia a India rama awm/cheng ru mekte India khua leh tui nihna pek theihna tur hmanrua a nih avangin Mizoram leh Northeast State dangte tan a him lo zual hle a, chuvangin Central BJP sorkar hian Citizenship Amendment Bill hi hnuk kir rawh se.

3. Northeast State mipuiten nasa taka an do, Citizenship Amendment Bill, 2019 hi BJP-in a pass lui dawn a nih chuan Northeast State-te huam tir suh se.

(C. LALHRIATPUIA)
Secretary
Media Department, MPCC

Thih thlengin MNF ka ni dawn- Lalthlengliana

MNF ELECTED OB THARTEN MIZO HNAM RUNAH THUSAWI

Vawiin 28.11.2019 (Zirtawpni)hian Mizo Hnam Run Chhung Inkhawm hun hnihnaah MNF President Pu Zoramthanga, Chief Minister chuan thu sawiin, "MNF Elected OB-te term hi kum 3 chu a ni na a, mahse, kum 5 hi chu kan kal dan a ni tlangpui a, ECI lam pawhin min zawta kan sawifiah chuan an hrethiam zel a ni. Vanapa Hall-ah kan Constitution kha kan amend a, Elected OB-te thlang tur hian Nomination Committee kan siam a, Elected OB ni lai te, GS leh Adviser atangin 7 ve ve, NCC leh PAC atangin mi 33-te kan awm a. Boral tawh leh zinbote an awm avangin mi 29-ten ballot paper-in kohhran upa thlanin kan thlang a. Ruat ni lovin a thlanin kan inthlang a ni, " a ti.
"Van thuama thuam ka nih hma chuan MNF tan rinawm takin ka awm dawn a, MNF ka nih hi thlanah ka luhpui dawn a ni"


Pu Zoramthanga chuan, "Mizo Hnam Run khar hun tur hi Dec.16, Exodus Day hi a ni dawn a. Kum thar lamah a thara kan insiam rem hma chuan, MNF General Headquarters-a nihna nei zawng zawngte chu, Frontal hrang hrang nen nihna pangngaiin kan kaltlang rih ang. Kan sorkar hi a nghet tawk a, MLA 27 kan nei a, bul kan tan tha a, mi tam tak rin aiin kan che tha nghal a ni. Kan chet thatna min daltu chu fur chhung a rei a, MP inthlan leh inthlan neuh neuh a tam a, hnathawhna hun kan nei tam lo a ni. Opposition-ho hian thil danga min beihna hre lovin thu tlinglo leh fahrahte tein min bei mai mai a. Social Media thlengin kan tiha mawi lovin min sawitir a, mi pahnih phei chuan ngaihdam min dil tawh nghe nghe a ni. MNF chu a tir phat atangin hming kan la thlak ve lo a, MNF kan la ni reng a. ZPM hming thlak sek hian Zoram hi khawiah mah min hruai ngai lo ang," a ti bawk.

Senior Vice President thar, Pu Tawnluia, Deputy Chief Minister pawhin, "Hetiang ang dinhmun sang leh nihna zahawm taka min hlangkaitu MNF mipui leh Pathian chungah lawmthu ka sawi a. Hnam Run kalte hi vei hle thin mah ila, Cancer natnain hun rei tak min tlakbuak a. Mahse, Zoram mipui tawngtaina avangin Lalpan min tidam a ni. Mipui tel lovin ke kan pen thei lo a. MNF chu Mizo hnam hmahruaitu kan ni. Kan hnathawhna kawng hrang hrangah Zoram mipui tawiawmna leh tawngtaipuina ka ngen a. Thurawn leh rawtna nei apiangin rawn thlen zel ang che u. MNF Martar-te thisenin a bual a nih avangin nawhreh theih a ni ngai lovang," a ti.

Vice President thar Pu Vanlalzawma pawhin, "MLA atanga ka tlak hnu kum 2010 khan MNF-ah hian dinhmun sang Treasurer-ah min dah a, nikum tlinpui kumah MLA atangin ka tla leh a. Vice President-ah min hlangkai leh a ni. Kan hotute kaiza vengin party tan hna ka thawk dawn a. In mi tawiawmna ka ngen a ni. MNF chu party discipline nei tha tak kan ni, " a ti bawk.

Vice President thar Pu Lalthlengliana chuan, "MNF-ah hian Elected OB nih hi ka la ngaihtuah ngai lo a. He dinhmunah kei tehlul ka awm hi phulo ka inti a. Hotute min dahnaah erawh lawm takin ka pawm a, engkimah min finchhuaha khak ka ngaihna hunah min khak hreh lo ang che u. Van thuama thuam ka nih hma chuan MNF tan rinawm takin ka awm dawn a, MNF ka nih hi thlanah ka luhpui dawn a ni, " a ti bawk.

"𝐕𝐚𝐧 𝐭𝐡𝐮𝐚𝐦𝐚 𝐭𝐡𝐮𝐚𝐦 𝐤𝐚 𝐧𝐢𝐡 𝐡𝐦𝐚 𝐜𝐡𝐮𝐚𝐧 𝐌𝐍𝐅 𝐭𝐚𝐧 𝐫𝐢𝐧𝐚𝐰𝐦 𝐭𝐚𝐤𝐢𝐧 𝐤𝐚 𝐚𝐰𝐦 𝐝𝐚𝐰𝐧 𝐚, 𝐌𝐍𝐅 𝐤𝐚 𝐧𝐢𝐡 𝐡𝐢 𝐭𝐡𝐥𝐚𝐧𝐚𝐡 𝐤𝐚 𝐥𝐮𝐡𝐩𝐮𝐢 𝐝𝐚𝐰𝐧 𝐚 𝐧𝐢".

Treasurer atana thlan thar Pu K.Vanlalauva chu a zin bo lai a nih avangin thu a sawi ve ta lo.

Chhung inkhawm hi Pu Ramzauva Adviser-in a kaihruai a, Pu Scout Thangmawia ITI-in hunserh a hmang.

(R.LALHMANGAIHA)
Joint Secretary
Media & Publicity Dept.
Mizo National Front
Memo No.MNF/Media/02/2019/219
Dt.29.11.2019.

EIRUK HMANGTE VANGIN RAM A CHHIA

HC Vanlalruata
Principal corespondent, PTI


Vidkun Abraham Lauritz Jonssøn Quisling hi ţhangthar tam tak chuan kan hre tawh lo mai thei e. Amah hi Norway rama sipai lal ve tak ţhin leh a hnu a politics khel zui ta a ni a. Mi hriat a hlawh ţanna chu kum 1921 a Russia rama ţăm a tlâk lai a ei tur pÊk hnà thawktu zinga a tel aţang khan a ni a. A hnu hian Soviet Union-ah Norway ram palai hna a thawk a. Kum 1929 khan Norway ramah kir lehin Peder Kolstad leh Jens Hundseid te sorkarah khân Defence Minister a ni a. Kum 1933 khan a awm rengna thin Farmers' Party chhuahsanin Nasjonal Samling pâwl a din a, mahse kum 1940 inthlanpui-ah chuan an che chhe hle.

Adolf Hitler hnuaia Germany-in Norway ram rŊn a a awp hnu khan, Norway awptu atâna ruat German mi Josef Terboven hnuaiah Quisling hi Prime Minister-a dahin kum 1942 atanga 1945 inkâr chhung khan German ho duhdan ang angin an ram hruai hna hi a chelh a. A minister-te chu Nasjonal Samling mi leh sate deuh vek a ruat a. German sorkarin Juda hnam nuai chimih tuma a beihna-ah pawh an ţanpui tih kha zêp rual a ni lo. Indopui pahnihna rêm hnu khan Quisling hi a chungthu court-ah rèl a ni a. Eirŭk, tualthah leh Norway ram leh hnam phatsan (high treason) thubuai awrhin thiam loh chantir a ni a.

October ni 24, 1945 khan Oslo khawpui a Akershus kulh chhungah court thu angin kahhlum a ni. A ram leh hnam phatsan a tharĂşm hmanga an ram rĹŠna awptu, German ho nena ĹŁangrual a an ram awpna a a phusa ber a nih avang khan a hming 'quisling' tih hi khawvel tawng hrang hrangah 'phatsantu' (traitor) tihna-ah an hmang ta a, saptawngah pawh hman zui a ni.

Quisling-a chanchin kan han sawi duah nachhan hi eng dang mah nilovin, mi rinawm lo, eirĂťk hmang leh thuneihna hmang dik lote dinhmun hrilhfiah kan tumna mai a ni. Mahni thawhchhuah ni lo, mahni ta pawh ni lo lâk a mahni tana neih hi eirĂťk chu a ni ber a. Mipui chanâi ei sakte, mi tute-emaw-in dik lo taka chan ĹŁha a chan theih na’n a thamna dawn te, a thiam zawk thiamloh chantir tura sum emaw thildang emaw dawn te, mahni hlâwkna atana tu emaw hleihluak taka duhsakna pĂŠkte, chhungkhat lainate hleihluak taka duhsakte, sorkar sum ni na nĂĄ nĂ  political party leh kohhran tana hman tak daihte thleng hian eirĂťk chuan a huam vek a. Kuttlinglo taka thiltih – a nih tur ang aia tĕ a thing zai leh lung chherte, bĹ­k tling lova thil hralhte, mahni hlâwkna tur a tana eirawngbawlna gas leh petrol bâkah bawnghnute pawlh dalte pawh hi eirĂťkna tho a ni.

Kan sakhaw hruaitu tam ber hian pulpit-ah an sawi chhuak zen zen ta lo mai pawh a, Bible chuan tangka sum ngainat hi sual tinrêng bul a ni a ti a. Tangka sum ngaina lutuk chu, mi duhâm an ni a, duhăm chu milem biakna niin a sawi bawk. Eirŭk chĊng hi mi duhâm, mahni sum lakluh duh khawp lova, a dik lo tih hre chunga a ta ni lo sum lâk belh hreh lo a ni. Sum leh pai leh nihna, lalna leh thuneihna duh lutukte hi mi rinawm an ni thei ngai hek lo. Quisling-a nun a thil lang chiang em em chu, thuneihna leh nihna duh, chumi atana engmah pawisak nei lova hnam phatsan duh a nihna kha eirŭk hmang a nih vang chauh a ni.

Sum duh lutuk (eiruk hmang) chu engahmah an rinawm tak tak lo tih hi a sawi ngam. Sum vanga mahni ram leh hnam hralh hreh lote, nihna leh thuneihna (chu pawh sum lakluh theihna) ruihchilh vanga hnam hralh hreh lote hi an sakhaw vawnah an rinawm tak tak thei lo.

Kan ngaihtuah chiang ngai lo mai thei e - Kawngpui siamna a hlĂŞp nei a hnathawk (contractor), hlĕp tam tum lutuk avanga zin mite leh lirthei neitu leh khalhtute tawrhna tĹ­r pawh ngaihtuah chang hauh lova thawk chhe em em maite hian ram leh a chhĹ­nga chĂŞng hmangaih angin insawi ve ĹŁhin mahse, “I sawi zâwngin i nihna a lang e,” tih khum hmiah chi an ni. An in sak a chhiat luat avanga hlĂŞp tam tak nei, mihring tam tak thihna thlen thei tih hre tho si hi eng angin nge kan ngaih ang le? Hetianga sum duh luat avanga mipui tawrhna pawh pawisa lote hi ram leh hnam phatsan hreh miah lo tur, an sakhaw vawn pawh sum vanga phatsan mai thei an ni ngei ang.

Ram leh hnam chu kan la sawi lian hle a, eiruk hmangte hi mi depdĂŠ an nih miau avangin rin ngam leh rintlak an ni lo. He’ngho avang hian hmasâwnna ĹŁhan a ĹŁhu a, kan kawngpui a chhiat avangin chĂŠtsualna a thleng a, zin mite’n hrehawm kan tawrh bakah hlau reng rengin kan zin a. Mipuiin electric ĕng pawh kan duh angin kan hnianghnăr thei lova, tui pawh (a man chawi reng chungin) duh khawp kan neih loh phah. A hma-in contractor/supplier chungchâng kan sawi a, anni hian sorkar a thilti thei kawppui an nei ngei ngei a, kawppui nei lovin anmahni ringawt chuan darbenthek rÄŠ pawh an tluk lo. Chutianga puanhnuai a an thawhpuiho chu ram leh hnam tan an hlauhawm hle a, sorkarin mawhphurhna a pĂŞk kha dik lo takin an hmang a, anmahni pum puarna atan ram leh hnam an phatsan chiang a ni.

Mahni ram hmasawnna tur, mipui changkanna tur leh hnam zahawmna tur thleng a hralh duhtu, eirĹ­k hreh lova duhâmho hi engtia han tih chi nge ni dawn? Quisling-a angin langsâr takin an ram leh hnam an phatsan ve kher lo a nih pawhin, Gethsemane huan an chhuahsan hnu a Petera’n âr vawi thum khuan hma a a thiltih nĕn khan a lĕm chuang lo. Hetianga sum duh avanga eirĂťk hreh lote hi man chhuaha hrem an nih ngei theihna atana India Parliament-in Prevention of Corruption Act, 1988 a siam chhan pawh hi eng dang vâng ni lovin, sum eirĹ­k hreh lote chu India ram tân pawh an rinawm lovang tih a ring a ni ngei anga, chubakah mipui hmasâwnna leh changkanna tur dâltu chu ram hmelma an ni hrim hrim tih hi a ngaihdan a nih vang a ni ngei ang.

Mizoramah hian eirÝk hi kan buaipui nasa viau mai a, India hmarchhak state zingah pawh eirÝkna hluarna ber zinga tel anga sawi a tam ta hle. Sorkar chuan dăn a nei a, eirute hremna turin a bik taka din court pawh a awm. Mahse, chuti chung chuan a taka thiltih theih a tlem a; a chhan ber chu eiruk lama fihlim lo ngawih ngawihte kha a chhuitute chunga thuneitu an nih ţhin vang a ni. Chumi duh lo chuan eirÝkna dotu, sorkar thunun phak loh din a nih theihna atan India ram pum huapin an lo nawr tawh ţhin a. Sorkar pawhin phŭr lutuk hranpa lovin nawrna a nat em avangin central vigilance commission te, state vigilance commission te din tura hma a la a, chu mai chu duhtawk lovin ram hruaitu lawk ber ber Prime Minister leh state Chief Minister te eirÝk chhui thei tur Lokpal leh Lokayukta din turin a nawra nawr chhuah a ni.

Mizoramah hian mipuiin eirûk kan huat tak tak a, eirûk hmangte kohhran leh khawtlângin kan endawng a kan hmuhsit a, kan thlauhthlâk a hun ta takzet mai. MLPC Act, 2014 hman a nih lai a zu an in leh in loh hre hranpa lo leh finfiah chuang lova zu card neite phuartu kohhran khan officer, an hlawh zât an hriat rengte thawhlâwm (sawma pakhat) kha sorkarin hlawh a pêk nĕn a inmil thei thlâwt lo tih kha a hre lo der tlat reng dawn a nih chuan, engtikahmah kan ramah hian eirûkna kan do lovang a, umbo phei chu a harsa khawp ang.

Mipui chanâi eirĂš a, sum thianghlim lo ei chÄŠngte’n Pathian chanpual tĹ­ra thawhlâwm tam tham tak tak an thawh ĹŁhin hi Pathian zah lohna lian leh râpthlak tak a ni a, nasa takin Pathian pawi an sawi a. Pathian kohhran an tibawrhbâng bawk a ni. Chutih rualin chhuanlam dawrăwm te te hmanga sum thianghlim lo tih hriat ngawih ngawih lo hlăn thianghlim a lo pawmsaktu kan puithiamte pawh an ingaihtuah chian a ngai ta hle. EirĹ­k hi a takin kan hua em? EirĹ­k chingte hlauhawmzia hi kan hria em tih hi i ngaihtuah chiang teh angu le.

Thursday, November 28, 2019

Rangkachak tawlhru suama puh Col. Jasjit Singh court-in chhuah

The Frontier Despatch
November 25, 2019

```Brigadier-ah a kaisan loh phah thei tia chhuah zalen a ngenna court-in ngaih pawimawh sak```

RANGKACHAK tawlhrutu ralthuam nena a huhova suam a nihnaa a hnarkaitua puh, Colonel Jasjit Singh-a chu Brigadier-a a kaisan theih loh hlauhpuiin tun hnai khân court-in mihring mihrinnaa lainatna (“humanitarian ground”)-in a chhuah (“dis- charge”) a. Puh a nih anga hamáš­hatna chan ve beiseia dan kalha bungraw tawlhrute inkarah inrawlh tawh lo turin a hriattir nghal bawk.

Kum 2015 December thlaa rangkachak tawlhru ᚭhÎn C Lalnunfela (Aizâwl Electric Veng), Aizâwl chhimlam dâi, Zampuimanga Lungphun bulah lo suâm a, a rangkachak tawlhrÝkte chhuhsakah 39th Assam Rifles Commandant hlui Col. Jasjit Singh-a leh midang 13-te chu puh an ni a. An thubuâi hi Mizoram Police hnuaia Special Investigation Team (SIT)-in chhuiin, chargesheet pawh a thehlÝt tawh a. Insuam thubuâi bâkah hian insuamnaa bungraw dawn thubuâi te, phiarrÝkna thubuâi te leh mi vau thubuâite police hian an siamsak.

Hêng an mi puhte hi court-in thubuâi puitling a la awrh tÎr lo va, November 13-a he insuamnaa a hnarkaitua puh Col. Jasjit Singh-a leh Laipuitlanga khawsa Bulaki Chand Baid-a te a chhuahna order-ah hian court chuan SIT-in a puhmawh dang mi 12-te lakah nakkum January thla hian thubuâi puitling a awrh tÎr (charge frame) dâwn niin a târlang.

Order-ah hian Additional District and Sessions Judge-I, Vanlalmawia chuan Col. Jasjit Singh-a’n a ukilte kaltlanga chhuah dĂŽl nana a ngenna siam zawng zawngah Brigadier-a a kâisân áš­ep tawh thu leh a thubuâi awrh lai mĂŞkin a kâisân a dâl tia an sawi chu pawmawm (“convincing”) bera a ngaih thu a târlang a.

“He thubuâi hi eng anga rei nge ngaihtuah a nih dâwn tih sawi theih a ni lo va, [Jasjit Singh-a] chu thiam chantĂŽr a ni dâwn nge thiam loh chantĂŽr a ni dâwn tih pawh hriat a ni lo va. Thuhretu 52 lâi an inlan a ngaih dâwn avângin thubuâi chu kum nga emaw, a aia rei emaw ngaihtuah a ngâi thei a. Hemi hnuah hian [Jasjit Singh-a] chuan thiam chang pawh ni se, Brigadier a kâisân theihna a chân hmantawh thei,” tiin order-ah hian ziak.

A ukilte’n Col. Jasjit Singh-a chu thuhretu pakhat chauhin inhnamhnawih angin police hmaah a puh, a ti bawk.

Court chuan mihring mihrinnaa lainatna (humanitarian ground)-a chhuah zalĂŞnin, Col. Jasjit Singh-a chu thubuâi ngaihtuah laiin a lakah finfiahna changtlung tak thuhretute’n an thlen a nih chuan koh lĂŞt theih reng a ni, a ti a. Puh a nih angin bungrua tawlhrutute inkârah hlâwkna Ăťmin a inrawlh tawh tĂťr a ni lo va (“He shall not repeat to indulge in the alleged incidence of battle between Smugglers Versus Smuggler to get benefit out of it”), sipai a nih angin India sorkâr laka rinawm taka awm tĂťr a ni zawk, a ti bawk.

Ani bâkah hian court-in rangkachak tawlhrĂťk chĂŞtvĂŞl dân leh insuamna hmuna Assam Rifles mi leh sate hruaitua puh Bulaki Chand Baid-a pawh a chhuah a. Baid-a chu he thila puhmawh ve tho Lalmuanawma Mathipi hnungzuitu rinawm (“loyal kid”) a ni a, insuamna hmunah a awm ve lo tiin a chhuah a ni.

Thursday, November 21, 2019

MLA hlawh tipung

MLA hlawh pun chu pass a ni ta

1. The Mizoram Salaries, Allowances and Pension of member of Mizoram Legislative Assembly (A) Bill
2. Salary and Allowances of Ministers (A) Bill
3. Salary and Allowances of Speaker and Deputy Speaker (A) Bill
4. Salary and Allowances of Government Chief Whip and Deputy Chief Whip (A) Bill
5. Salary and Allowances of Opposition Leader Amendment Bill

Kan MLA te hlawh chu 130% in tih pun a lo ni ta a. Member 40 ten minute 40 an sawi ho in Bill 5 hi a rualin an pass ta a. Sawihona ah member 2 chuan la tih pun loh a tha tih an sawi rualin a awm an tih thu leh mipui leh party ngaihdan zahawm an tih thu an sawi a. A dang zawng chuan zak chung chungin a tul an tih thu an sawi a.

A chhan lian ber chu ruang phurh a ni a. MLA LAD Fund atang hian Planning lamin ruang phurhna motor lei a phalsak a. Lei pawh an awm tawh nghe nghe a. Heti a nih chuan he dan (notification) hi paih theih tihna niin a lang. An mamawhna ber sum an hmuh belh miau si a.

Engpawhnise, mipui rorel turin an hlawh a beitham vanga hna thawk tha hlei thei lo niin a lang (an sawi hmangin) a, tun atang chuan tha takin an thawk thei tawh turah ngai ang.

TBC Lalvenchhunga

Wednesday, November 20, 2019

VENG CHEI INTIHSIAK LEH DAWN

Mizoram Tourism Department chuan kumin (2019) Krismas leh Kumthar vuakveta zinmite hipna leh, ram pawna Mizoram leh kan khawpui Aizawl tihlar zelna atan mahni veng chhung cheimawi intihsiakna a buatsaih leh dawn a, a tam thei ang ber tel tur a sawm a ni. Veng chhung cheimawi lawmman chu hetiang hian a ni ang:

1st Prize      : Cheng Nuai 5

2nd Prize     : Cheng Nuai 3

3rd Prize     : Cheng Nuai 2

Consolation Prize (Veng Panga hnenah): Cheng 50,000/- theuh. Aizawl khawpui Veng cheimawi a tel duh tan hengte hi hriat tur a ni:

1.Krismas leh Kumthar 2019 vuakveta Veng chhung cheimawi intihsiaknaa veng chei hi Aizawl YMA Branch hriatpuinaa hmalak tur a ni a, CYMA Office, Tuikhuahtlangah intihsiakna a tel tur veng te chu December Ni 13, 2019 aia tlai lovah an in ziaklut tur a ni.

2.He intihsiakna ah hian Aizawl khawpui huam chhung veng te an tel thei a, veng pum huap hmalakna emaw, veng pum huap anga branch YMA pawmpui a ni tur a ni.

3.Aizawl khawpui veng chei report-te hi Tourism Department, sawrkar officials leh NGO tangkawpin remchangah an endik ang.

4.Aizawl khawpui veng chei intihsiakna chungchanga thutlukna siam ngai a awm a nih chuan Tourism Department kut ah a awm ang.

DIPR

SUMO PHURH LAI ARSA PUAHSA HLANGTHLAA TI CHINGPEN TUTE DAN ANGA HREMNA PE TURIN VAIRENGTE KHAWTLANGIN SORKAR AN PHUT

Vairengte Joint VC and All NGO’s chuan All Mizoram Poutry Farmer Association (AMPFA) in tite hi a rang thei ang bera man an phut tih an sawi.

Vairengte Joint VC and All NGO’s chuan thuchhuah siamin 15th November, 2019 (Zirtawpni)-a All Mizoram Poutry Farmer Association (AMPFA) inti ten Vairengte Arsa zuar Association Ar puah sa, Rs 6,72,000/- (Cheng Nuai ruk sing sarih leh Sanghnih) man lai mai Mizoram hmun hrang hranga thawn darh tur sumo-a an thawn chu, dan behchhan engmah awm lova motor atanga hlang thlaa an lo khawih chingpen chu an demin an lungawi lo tak zet tih an tarlang.

An thuchhuah chuan, "Vairengtea chhungkaw engemawzatin hun rei tak ata tawh mahni tharchhuah ngei hmangin Ar puahsa leh Sa dang dang, khaw hrang hrangah an thawn chhuak ve thin a, tluang takin chhungkaw tamtakin eizawnnan hmangin an lo kalpui tawh thin. Tunhnaiah pawl pakhat AMPFA ten suamhmang chetdan ang maiin, mahni tanghma chauh ngaihtuaha, kan khaw sumdawng ten eizawnna atana an hman ve ber, Sa puahsate chu Hliappui, Selesih leh Durtlang hmunah te nasa taka lo khawih chingpenin a phurtu Motor driver leh passenger te chu tawngkam mawi lo tak taka cho va, vauin, kan khaw hming nen lama lamchhuakin min tham lo hle mai hi kan rilru a nain kan lung a awi lo tak zet a ni" an ti.

Vairengte Joint VC and All NGO’s meeting chuan, All Mizoram Poutry Farmer Association (AMPFA) in tite hi a rang thei ang berin kan Sorkar hian man tura an duh thu an sawi a, an phu tawk hremna pe ngei tura sorkar an phutthu an thuchhuah ah chuan an tarlang bawk.

"Vairengte Arsa zuar Association te bungrua, Dan tlawhchhan engmah awm lova an tih riral sak hlut zawng, Rs. 6,72,000/- (Cheng Nuai ruk sing sarih leh Sanghnih) hi ni 22.11.19 (Zirtawpni)ral hma ngeiin pe turin an phut tlat tih an tarlang bawk. Zoram luhka Vairengte khuaa sumdawngte chunga thu neihna insiamchawp thinte avanga harsatna kan tawh loh nan leh tluang taka sumdawnna kan kalpui theih nan Sorkar hian Dan leh hrai mumal tak siam rawh se" an ti bawk.

Heng an resolution te hi 22nd Novvember, 2019(Zirtawpni) ral hma ngeia an lungawina khawp chhanna leh hmalakna an hmu lo a nih chuan, Vairengte khuain lungawilohna an lantir ve a nih pawhin Zoram mipuite hriatthiamna an ngen lawk tih an tarlang bawk.

W. BENGAL AH NRC HMAN A NI LO ANG - MAMATA BANERJEE

HOME MINISTER :INDIA RAM PUMAH NRC HMAN VEK A NI ANG.

Vawiin Parliament session ah Union Home Minister, Amit Shah chuan India ram pumah National Register of Citizens (NRC) kalpui a nih tur thu a sawi. Mi tumahin an sakhua avangin an hlau tur a ni lo a ti.

Hetih lai hian West Bengal Chief Minister Mamata Banerjee chuan  Trinamool Congress Party Sorkar West Bengal state ah chuan NRC hi kalpui a ni ve lo ang a ti thung.

Vawiin Nilaini, November 20 hian West Bengal Chief Minister chuan he thu hi sawiin tu khua leh tui nihna mah chi leh hnam thil avang hian lak bo sak leh chhuhsak a ni dawn lo a ti thung.

National Register of Citizen kalpui tawhna Assam ah chuan he Register a inziahluh dil mi 3.29 crore zingah hming ziah luh 3.11 crore an awm a, hnawl leh ziah luh loh 19,06,657 lai an awm.
Heng ziah luh tak lohte hi India khua leh tui nih theihna tura lehkha pawimawh țan chhan tur mumal nei lo leh tihsual palh vanga hmaih an ni. Final list of National Register of Citizen hi August 31, 2019 khan tih chhuah a ni.

National Register of Citizen hian dan lova India rama awmte, a  Bangladesh ram ațanga lokal IBI (Illegal Bangladeshi Immigrants) March 25, 1971 hnu lama India rama awmte, an lokalna rama thawn kir vek hi a bitum ber a ni.

Amit Shah chuan NRC a hming chuang ve ta lo te hian hemi chungchang ngaihtuah tur bika din Tribunal ah ngaihtuah țha turin an thlen thei a, dan hre mi (ukil) rawihna tur sum nei lo tan pawh Assam Sorkarin a rawih sak theih thu vawiin khan Parliament ah a sawi.

India Today
November 20, 2019
@ 15:47  IST

==20==11==19===
Huna Kawlvawm

Monday, November 11, 2019

Maruti car siam titlem

KUMIN OCTOBER THLA CHHUNGA MARUTI IN CAR AN SIAM ZAT 21% IN A TLEM

Aizawl, November 10, 2019, Sunday :

Press Trust of India (PTI) report danin Maruti Suzuki India (MSI) in kumin October 2019 chhunga motor car etc an siam chhuah zat chu 20.7% in an ti hniam. Hei hi India rama Car siamtu Company lian berin thla 9 chhung a zawna an car siam chhuah zat an tihtlemna a ni ta.

October 2019 chhunga an siam zat chu 1,19,337 unit a ni a, October 2018 chhunga an siam chhuah zat 1,50,497 unit aia a tlem zawkna chu 31,160 unit lai a ni.

Passengers Vehicle kumin October thla chhunga siam zat 1,17389 unit anih laiin nikum October thla chhung khan 1,48,318 unit an siam thung, kumina siam zat tlem zawkna hi 30,936 unit a ni.

Mini & Compact segment car : Alto, New WagonR, Celerio, Ignis, Swift, Baleno, Dzire  te hi kumin October 2019 chhung hian 80,064 unit siam chhuakin, nikum October thla chhung khan 1,08,462 unit an siam thung. Kumina siam zat tlemna hi 28,398 unit a ni.

Utility vehicle - Vitara Breeza, Ertiga, S-Cross kumin October thla chhunga siam chhuah zat chu 27736 unit a ni a, nikum October thla chhunga siam chhuah zat 22,526 unit aiin 210 unit in a tam zawk thung.

Mid size Sedan Car - Ciaz hi kumin October thla chhungin 1922 unit siam chhuakin nikum October thla a siam zat 3516 unit aiin 1591 unit in a tlem zawk bawk.

Light commercial vehicle - super carry's 1954 unit anih laiin nikum October thla chhunga siam zat 2079 unit a ni a, a tlem zawkna hi 125 unit a ni bawk.

Thla hmasa September 2019 chhung khan an car siam chhuah zat hi 17.48% in a lo tlem tawhin 132,199 unit an siam a, October 2019 chhunga an siam chhuah zat 1,19,337 unit aia a tamna chu 12,865 unit lai a ni.

A tehna atan nikum lama a thla milpui (corresponding month of the previous year) hman a ni.

Economics Times
November 10, 2019, 13:42 IST

==10==11==19 ==
ℍ𝕦𝕟𝕒 𝕂𝕒𝕨𝕝𝕧𝕒𝕨𝕞

Ganza kg50 vangin kum 12 jail tang dawn

Dt.7.11.2019 khan Champhai Special Judge Pu R. Vanlalena chuan Ganja Kg. 51.6 grams neitu Ralkhuma Chhangte (45) chu hrehawm taka kum 12 Jail tang tur leh pawisa Rs. 1,00,000/- (Nuaikhat) chawi turin hremna order a siam.

 Kum 2018 kumtir khan Champhai Police leh Assam Rifles tangkawpte chuan Zote Lei bulah Sumo pakhat Hnahlan lam atanga Champhai pan chu report an dawn bawhzuiin an lo chang a, he Sumo hi an han check chuan Sumo chunga Hold-all chhungah leh Bag dang pakhat chhungah chuan Ganja tam tham tak an hai chhuak ta a ni.  He ganja hi tunge a neitu tia an han zawh chuan passenger zinga pakhat Ralkhuma Chhangte, a pa Thuamkunga, Hnahlan khua chuan a ta a nih thu a sawi. Ralkhuma Chhangte hi police te chuan manin a lakah hian ND&PS Act tlawhchhanin thubuai chu ziak lut ta a ni.

 He thubuai hi Champhai Special Judge in trial a kalpui chhungin prosecution tan thuhretu (witness) pali a exam a, Ralkhuma thiamthu sawi sak ve turin mi 7 pasarih court ah an inlan ve bawk. Thuhretu te thusawi zawng zawng ziaka record te chu ngun tak leh chik taka court-in a buk tawn hnuah thu tawp chu siamin Ralkhuma chhangte chu hrehawm tak kum 12 jail tang tur leh pawisa Rs 1,00,000/- (Cheng nuaikhat) chawi turin hrem a ni ta a ni.

Foreign inthawn danah diklo a awm em?

Foreign a hnathawka inthawn hi.... (Mizoram sawrkar in dan a bawhchhia em?)

Mizoram pawh hna a harsat tak avangin ram pawn lamah hna zawngin kan vak ta suau suau a. India sawrkar hian ramdang a hnathawh/Overseas Employment chungchangah hian dan mumal tak neiin Emigration Act 1982 hnuaiah hetiang lama eizawng, Recruitment Agency ten an tih tur (guidelines) fel takin Ministry of Overseas Indian Affairs in a zam a.

A hmasa in hetiang lama eizawng te hian kan ram ei leh barah nasa takin sawrkar an pui tihna a ni a. Ram dang atanga pawisa lo lut (foreign remittance) hi India rama state changkang leh zirna lam pawh a kan phak theih loh Kerala khan India rama sum lo lut zawng zawng za zel a 20 dawn a chang pha a. An economy ah nghawng a nei tham a ni. Chuvangin sawrkar pawh hian a ngaihven a ngai reng a ni.

Recruitment Agent te hi Ministry of Overseas Indian Affairs hnuaia Protector of Emigrants hnenah registration an ti tur a ni a. Registration fee Rs 25,000 (singhnih sang nga) pe in kum 5 valid registration pek an ni a, bank guarantee nuai 50 a ngai bawk a. Hemi hnu hian renew leh zel tur a ni. Heng RA te zingah hian sum uchuak taka an charge thin avangin kum 2015 khan sawrkar in PoE leh RA te hnenah thupe in an sum charge/ commission hi an hna hmuh sak te hnen atangin cheng 20000 (singhnih) emaw  ni 45 hlawh aia tam laksak a khap ta a. Agent ten an sawi thin heng visa fee, medical fee, airfare (thawhna chuan man) leh hotel thlen man thlengin ram danga chhawrtu tur (employer) ten an tum vek tur a ni a ti ta bur mai a.

Mizoramah hian tunah dan hnuai a registration nei a kalpui kan nei rih lo a. Mizoram sawrkar hian The Mizoram Private Placement Agencies (Regulation) Act 2015 hnuaiah registration kalpuiin DC hnenah registration fee cheng 5000 pe in foreign ah hnathawk in kan in thawn mek a. He dan bu Chapter IV, Para 8 chuan Clause (1) chuan "Private Placement Agencies shall furnish the details of employment of Domestic Worker to the Controlling Authority within seven days from the date of conveying of domestic worker(s) beyond the boundaries of the State of Mizoram" a ti a. He Dan hmang a foreign a hnathawk a kan in thawn hi dan kalh niin a lang.

Chutih laiin emigration hi state subject ni lo in Union List a nih avangin India dan zawm a ngai tihna a ni a. Passport hi chi hnih a awm a. Emigration Check Required (ECR) leh Emigration Check Not Required (ECNR), a bikin ram 18 (ECR) a hnathawk tur chuan Emigration Clearance hi Protector of Emigrants atangin lak a ngai a. Chung ram zingah chuan Mizote kan in thawn thinna ram Malaysia, Oman, UAE etc pawh a tel a ni. Emigration Clearance nei lo a thawn te kan awm em?

Dan kan zawm si loh chuan Myanmar atanga kal nen enge a danglamna tih te pawh zawhna a awm thei awm e. Hna siamna tha tak a ni a. Kan himna tur leh kan ei leh bar thawhchhuah kawng a thawh hlawk thei tak, eizawnna siamna ni bawk si hi kan sawrkar hian mumal zawk a kalpui hi a tih makmawh a ni a. Recruitment Agent ni tur te tan Nuai 50 Bank guarantee hi a sang deuh a nih chuan sawrkar hian Call Centre din tu (Publicsoft) nuai 100 advance a pek theih ang te, NIAS a advance a pek ang te bakah Lengte EPIP rama Vai company tan a guarantor a atang ang khan kan Thalai eizawng te tan a tang mai tur a ni dawn lawm ni?

Ram rorelna ah dan (rule of law) zawm a nih loh chuan good governance (rorelna tha) kan nei thei dawn lo tihna a ni a. Sawrkar a in daih bik lo te kan ti thin a. Hei hi kan hriat reng a tul, kan sawrkar hian keimahni min enkawl tur hian Minister 12 bakah MLA 10 chuang MoS rank a pe a. Department 43 neiin mi sing nga dawn a ruai a. Heng mi te hlawh leh enkawlna atan hian kan Budget za zel a 79 dawn an eiral avangin a ti thei ngei tur a ni.

Ram rorelna tha ah chuan mipuite an hlim thin. Sawrkar aia fing hmasa an pun zel chuan a fing ve lo te kan chep tawlh tawlh ang a, hausa leh rethei kar a zau tawlh tawlh dawn tihna a ni. Tho la ding ta che!

TBC Lalvenchhunga

Sunday, November 3, 2019

NAGA FLAG HRAN NEIH REMTI

National Socialist Council of Nagaland- Isak Muivah (NSCN-IM) in Naga buaina chinfelnaa Naga flag hran neih an phut chu sorkar laipui chuan a remtihsak a, hman theih chinah erawh bithliah an siam thung.


Naga flag hi an state chhungah an hnam chhinchhiahna tur atan an hmang thei dawn a, sorkar kaihhnawihah erawh hman an phalsak dawn lo niin an sawi.

Sorkar laipui leh NSCN-IM hian inremna zawnga inbiakna chhunzawmin, Ningani khan meeting an nei a ni. Meeting hi vawi hnih an nei a,chawhma dar 11-ah leh tlai dar 3-ah neiin, pawl pahnihte hian inhriatthiamna áš­ha tak nen meeting hi an titawp a ni.  Meeting hnuhnung zawkah hian Naga flag chungchangah hian an inrem a, hei vang hian áš­henkhat chuan meeting hi a hlawhtling hle niin an sawi bawk.

Constitution hran neih an phut chungchangah erawh thutlukna siam a la  ni lo a, sorkar lam chuan a rang thei ang berin, buaina chhuak lo tur zawngin hemi chungchang hi an ngaihtuah áš­ha leh dawn niin an sawi.

Tun dinhmunah chuan sorkar laipui leh NSCN-IM hi áš­ha takin an inbe thei a, hetihlai hian Press Bureau of India (PIB) chuan Naga  buaina chu chinfel a ni tawh a, puanchhuah a ni thuai dawn tih social media lamah a darh nasa hle tih tarlangin, hei hian hmun áš­henkhatah chuan mipui rilru a tiralmuang lo hle niin a tarlang.

"Naga group-te nena inremna hmawr bawk a nih dawn chuan, stakeholder zawng zawng Assam, Manipur leh Arunachal Pradesh-te pawh telin inbiakna neihpui hmasak a ni dawn a, an ngaihdan lak hmasak a ni phawt ang," tiin an tarlang a ni.

Source: Vanglaini

TUIKUK AN KIR THAT DUH LOH AVANGIN HUN PEKBELH AN NI


Tripura Tuikuk Relieaf Camp a Tuikuk awm te hruaikir hun chhunga kir lo an tam avangin Mizoram sawrkar chuan ni 15 hun a pekbelh. Hetihlai hian nimin a\ang khan Relief Camp a Tuikuk awm te chuan Kanchanpara leh Relief Camp a motor lut tur an dang. 

 DC Office, Kolasib a thuneitute hnen atanga thu kan dawn danin, Tripura Tuikuk Relief Camp a awm hruaikirna hna October ni 3 atanga thawhtan chu nimin khan a hun a zo a, Tuikuk kir lo an la tam avangin Kolasib leh Lunglei District a Tuikuk hruiakir hun chhung chu November ni 15 thleng a hun pawhsei a ni.

 Kolasib District-ah hian Tripura Tuikuk Relief camp a awm kir duh chhianchhiah zat hi chhungkaw 688 an ni a, heng zinga chhung- kaw 18 chiah hi hruaikir hun atana hun siam chhung hian an rawn kir a, Tuikuk hruaikir hun chhunga kir lo an tam avang hian ni 15 Mizoram sawrkar chuan hun a pekbelh leh ta niin thu kan dawng a ni.

 Kolasib District a Tuikuk hruaikir te hi Hortoki ah chhungkaw 5, Dilzau ah chhungkaw 2, Zodin (Rasdali) ah chhungkaw 5, Meidum-ah chhungkaw 1, S. Chhimluang-ah chhungkaw 1, Bukvannei-ah chhungkaw 1 leh N. Thianglian-ah chhungkaw 2 dah an ni.

 Tuikuk rawn kir te hi October thla a an dawn tur Rs. 5000/- pek an ni a, heihi kum hnih chhung thla tin an dawng ang. In hmun a vang feet 30 leh a dung feet 40 pek niin insak tanpuina 1st Installment Rs. 25000/- pek an ni bawk a, buhfai an dawn tur pek an nih bakah an account-ah cheng nuai li dahsak an ni bawk. An account a pawisa hi kum hnih hnuah a pung nen an la chhuak thei ang.

 Sawrkar-in Tuikuk hruaikir hun a pawh-sei mek laiin  releaf camp a awm Tuikuk te hian, nimin atang khan Khanchanpara leh relief camp inkar -ah motor an dang \an. Motor an danna chhan hi Central atanga Free ration an dawn thin chu tihtawp a nih avang niin thudawn a ni a, Relief camp atanga hruai luih tumna hi an duh loh avangin free ration an dawn leh theih nan motor an dang ta niin thudawn a ni bawk.

 (Mamit District-ah chuan Tuikuk kir tur an tam avangin november ni 30 thleng hun pek an ni sa a ni)

Source: ZMP Tlau-a

New Post

Ka duh a che Isu lyrics

Sual thim thuk tak ata zawn chhuah ka ni a. Chakna nei lo ka ni; Isu, min áš­anpui fo la. Min pawmin min kaiin min hruai zel ang che Ka duh a ...

Posts Lar deuhte